ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟଶୈଳୀ ଉପରେ ଲଗାମ

କେହି ନିଜ କ୍ଷମତା ବହିର୍ଭୁତ କାମଟିଏ କଲେ ‘ମନେମନେ ନିଜକୁ ଗଭର୍ଣ୍ଣର ଭାବୁଛି’ ଭଳି କଟାକ୍ଷଟିଏ ଓଡ଼ିଆରେ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଅବଶ୍ୟ ବ୍ୟବହୃତ ‘ଗଭର୍ଣ୍ଣର’ ଶବ୍ଦଟି ଏବର ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ନୁହେଁ ବରଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବର ବ୍ରିଟିଶ୍ ପ୍ରଦେଶଗୁଡ଼ିକର ଗଭର୍ଣ୍ଣରଙ୍କ ପ୍ରତି ହୋଇଥାଏ, କାରଣ ସେତେବେଳେ ସେମାନେ ଅମାପ କ୍ଷମତା ଉପଭୋଗ କରୁଥିଲେ । ଭାରତୀୟ ସମ୍ୱିଧାନରେ ରାଜ୍ୟପାଳ କେବଳ ରାଜ୍ୟର ସାମ୍ୱିଧାନିକ ମୁଖ୍ୟ, ଯିଏ ନ୍ୟସ୍ତ ଦାୟିତ୍ୱ ଓ ଅଧିକାରକୁ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳର ସହଯୋଗ ଓ ପରାମର୍ଶ କ୍ରମେ ନିର୍ବାହ କରିଥାଆନ୍ତି । ତଥାପି ସେହି ପଦରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ କେହି କେହି ଏହି ବାସ୍ତବତାଟିକୁ ଗ୍ରହଣ ନ କରି ସାମ୍ୱିଧାନିକ କ୍ଷମତା ବହିର୍ଭୁତ କାର‌୍ୟ୍ୟମାନ କରି ବସିଥାନ୍ତି । ଅବଶ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ଏପରି ଆଚରଣ ପଛରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ସମର୍ଥନ ଯେ ନ ଥାଏ, ତାହା କହି ହେବ ନାହିଁ । ଫଳରେ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କରେ ତିକ୍ତତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ସ୍ୱାଭାବିକ ଶାସନ ପରିଚାଳନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବାଧା ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ତାମିଲନାଡ଼ୁ ବିଧାନସଭା ଦ୍ୱାରା ଗୃହୀତ ୧୦ଟି ବିଲର ଅନୁମୋଦନକୁ ନେଇ ତାମିଲନାଡ଼ୁର ରାଜ୍ୟପାଳ ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟରେ ବର୍ଷାଧିକ କାଳ ଧରି ମାମଲା ଲାଗି ରହିଥିଲା । ଜଷ୍ଟିସ ଜେ ବି ପାର୍ଦିୱାଲା ଓ ଜଷ୍ଟିସ ଆର ମହାଦେବନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଖଣ୍ଡପୀଠ ୮ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୫ ଦିନ ଏହାର ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରି ଏକ ଐତିହାସିକ ରାୟ ପ୍ରଦାନ କଲେ, ଯହିଁରେ ଅବାଞ୍ଛିତ କାର୍ଯ୍ୟଶୈଳୀ ପାଇଁ ତାମିଲନାଡ଼ୁର ରାଜ୍ୟପାଳ ଭର୍ତ୍ସିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ସଂଘୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସନ୍ତୁଳନ ରକ୍ଷାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଏହି ୪୧୫ ପୃଷ୍ଠା ବିଶିଷ୍ଟ ରାୟର ଯେ ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ପ୍ରଭାବ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେବ, ସେଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ । 

ଜାନୁଆରୀ ୧୩, ୨୦୨୦ରୁ ଏପ୍ରିଲ ୨୮, ୨୦୨୩ ମଧ୍ୟରେ ତାମିଲନାଡୁ ବିଧାନସଭା ଦ୍ୱାରା ୧୨ଟି ବିଲ ଗୃହୀତ ହୋଇ ଅନୁମୋଦନ ନିମନ୍ତେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା । ବିଲଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୩ ପର‌୍ୟ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନିଆ ନ ଯିବାରୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିଷ୍କ୍ରିୟତାରେ ଅତିଷ୍ଠ ହୋଇ ତାମିଲନାଡୁ ସରକାର ୩୧ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୩ରେ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ । ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଅଦାଲତଙ୍କଠାରୁ ନୋଟିସ ପାଇବା ପରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ୨ଟି ବିଲକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିବେଚନା ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିଥିବା ବେଳେ ଅବଶିଷ୍ଟ ୧୦ଟି ବିଲକୁ ନଭେମ୍ୱର ୧୩ ତାରିଖ ଦିନ ବାତିଲ କରି ଫେରାଇ ଦେଇଥିଲେ । ନଭେମ୍ୱର ୧୮ ତାରିଖରେ ତାମିଲନାଡୁ ବିଧାନସଭାର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନ ଆହୂତ ହୋଇ ୧୦ଟି ଯାକ ବିଲ ପୁନର୍ବାର ଗୃହୀତ ହେଲା । ସେହି ଦିନ ହିଁ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ନିମନ୍ତେ ପଠାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଅନୁମୋଦନ ପ୍ରଦାନ  ନ କରି ସେ ବିଲଗୁଡ଼ିକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିବେଚନା ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିଦେଲେ । ଏହାର ପ୍ରତିବାଦରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ପୁନଶ୍ଚ ୧୧ ଡିସେମ୍ୱର ୨୦୨୩ରେ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହେଲେ । ରାଜ୍ୟପାଳ ‘ପଞ୍ଜାବ ରାଜ୍ୟ ବନାମ ପଞ୍ଜାବ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ସଚିବ ମାମଲା’ (୨୦୨୩)ରେ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ରାୟର ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ହୁଏତ ବିଲଗୁଡ଼ିକୁ ଆଉ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିବେଚନା ଲାଗି ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିବାକୁ ପଡ଼ି ନଥାନ୍ତା । 

ଭାରତ ସରକାର ଆଇନ, ୧୯୩୫ର ଧାରା ୭୫ ଅନୁଯାୟୀ ତତକାଳୀନ ପ୍ରାଦେଶିକ ଗଭର୍ଣ୍ଣରମାନଙ୍କର ବିଲ ଅନୁମୋଦନ ବେଳେ ଇଚ୍ଛାଧୀନ କ୍ଷମତା (ଡିସକ୍ରିସନାରୀ ପାୱାର) ଥିଲା । ସମ୍ୱିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭାରେ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ସୁଦୀର୍ଘ ଆଲୋଚନା ପରେ ଆମ ସମ୍ୱିଧାନରେ ତାକୁ ବାଦ୍ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି ଯେ ବିଧାନସଭା ଦ୍ୱାରା ଗୃହୀତ ହୋଇ କୌଣସି ବିଲ୍ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ସମ୍ୱିଧାନର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୨୦୦ ଅନୁଯାୟୀ ତାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ କେବଳ ତିନିଟି ବିକଳ୍ପ ଉନ୍ମୁକ୍ତ – ସେ ବିଲଟିକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିପାରନ୍ତି, ବାତିଲ କରିପାରନ୍ତି କିମ୍ବା, ରାଷ୍ଟପତିଙ୍କ ବିବେଚନାର୍ଥେ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିପାରନ୍ତି । କୌଣସି ବିଲ ବାତିଲ ହୋଇ ବିଧାନସଭାକୁ ଫେରିଲେ ତାହା ସଂଶୋଧନ ସହ ବା ବିନା ସଂଶୋଧନରେ ବିଧାନସଭାରେ ପୁନର୍ବାର ଗୃହୀତ ହୋଇପାରେ । ତତ୍ପରେ ତାକୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟକୁ ଅନୁମୋଦନ ଲାଗି ପଠାଯାଇଥାଏ । ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ବିଲଟି ବିଧାନସଭାରେ ଗୃହୀତ ହୋଇ ଆସିଲେ ରାଜ୍ୟପାଳ ତାକୁ ଆଉ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିବେଚନା ଲାଗି ସଂରକ୍ଷିତ ରଖି ପାରିବେ ନାହିଁ । ଅର୍ଥାତ୍, ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଲଟିକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବା ବ୍ୟତୀତ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟରେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ । ତେଣୁ ତାମିଲନାଡ଼ୁ ବିଧାନସଭା ଦ୍ୱାରା ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ୧୦ଟି ବିଲ୍ ଗୃହୀତ ହୋଇ ରାଜ୍ୟାପାଳଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ଆସିବା ପରେ ତାକୁ ସେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିବେଚନାର୍ଥେ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିବା କେବଳ ଭୁଲ ନୁହେଁ ବେଆଇନ ବୋଲି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ସ୍ପଷ୍ଟ ମତ । ଏ କଥା ଠିକ୍ ଯେ ରାଜ୍ୟପାଳ କେତେ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବେ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ସମ୍ୱିଧାନରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖ ନ ଥିଲେ ବି ‘ଯଥାଶୀଘ୍ର ସମ୍ଭବ’ ବୋଲି ଲେଖା ହୋଇଛି । ଅର୍ଥାତ୍ ଏ ଦିଗରେ ସମ୍ୱିଧାନ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟରୁ ତତ୍ପରତା ଆଶା କରେ । ତେବେ ସ୍ଥଳ ବିଶେଷରେ ତତ୍ପରତା ପ୍ରଦର୍ଶନ ପରିବର୍ତ୍ତେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିଷ୍କ୍ରିୟତା ରାଜ୍ୟରେ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବାଧା ଉତ୍ପନ୍ନ କରିଥାଏ । କୌଣସି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ସୀମାର ଉଲ୍ଲେଖ ନଥିଲେ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ  ତାହା ‘ନ୍ୟାୟୋଚିତ ସମୟ’ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପନ୍ନ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଇଥାଏ । ତା’ର ଉଲ୍ଲଂଘନ ହେଲେ ସେହି ଦାୟିତ୍ୱକୁ ସମୟବଦ୍ଧ ଭାବେ ନିର୍ବାହ କରାଇବା ଲାଗି ନ୍ୟାୟାଳୟ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିପାରିବେ । ସେହି କ୍ଷମତାର ବ୍ୟବହାର କରି ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପନ୍ନ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଛନ୍ତି । ତଦନୁଯାୟୀ, ଗୃହୀତ ବିଲକୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ବାତିଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ ବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିବେଚନା ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ, ତାହା ସର୍ବାଧିକ ମାସକ ଭିତରେ କରିବାକୁ ହେବ । ବାତିଲ କଲେ ସେହି ମର୍ମରେ ଏକ ବାର୍ତ୍ତା ସହ ବିଲଟିକୁ ସର୍ବାଧିକ ୩ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଫେରାଇବାକୁ ହେବ । ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିବେଚନା ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିବାକୁ ହେଲେ, ସର୍ବାଧିକ ୩ ମାସ ମଧ୍ୟରେ କରିବାକୁ ହେବ । କୌଣସି ବିଲ ପୁନର୍ବିବେଚନା ପରେ ବିଧାନସଭା ଦ୍ୱାରା ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ଲାଗି ଗୃହୀତ ହୋଇ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟକୁ ଆସିଲେ, ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ତୁରନ୍ତ ବା ସର୍ବାଧିକ ମାସକ ମଧ୍ୟରେ ଅନୁମୋଦନ ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ହେବ ।                   

ସାମ୍ୱିଧାନିକ ପଦରେ ଅଧିଷ୍ଠିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ ସମ୍ପାଦନରେ ନିଷ୍କ୍ରିୟତାକୁ କୌଣସି ମତେ ନ୍ୟାୟସଙ୍ଗତ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇ ନ ପାରେ । ସମ୍ୱିଧାନର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୨୦୧ ଅନୁସାରେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କଠାରୁ ମିଳିଥିବା ବିଲ ସମ୍ପର୍କରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନେବାକୁ ଅଧିକୃତ । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କ ନିକଟରେ ଦୁଇଟି ବିକଳ୍ପ ରହିଛି – ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବା ବା କାରଣ ଦର୍ଶାଇ ବାତିଲ କରିବା । ସମ୍ୱିଧାନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ (ଆବସଲ୍ୟୁଟ) ଭିଟୋ ବା ପକେଟ ଭିଟୋର କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରି ନାହିଁ । କୌଣସି ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ ପ୍ରଦାନ ନ କରି ଅନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାଳ ଯାଏଁ ପକାଇ ରଖିଲେ ତାହା ଆଇନରେ ପରିଣତ ହୋଇପାରି ନ ଥାଏ । ଏହି ଇଚ୍ଛାକୃତ ନିଷ୍କ୍ରିୟତାକୁ ‘ପକେଟ ଭିଟୋ’ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ତାମିଲନାଡ଼ୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କଠାରୁ ମିଳିଥିବା ବିଲଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କେତୋଟି ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କୌଣସି ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନିଆଯାଇ ନ ଥିଲା । ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିବେଚନା ପାଇଁ ପଠାଯାଉଥିବା ବିଲ ସମ୍ପର୍କରେ ବିଲ ପ୍ରାପ୍ତିର ସର୍ବାଧିକ ୩ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନେବାକୁ ହେବ । ସେଥିରେ ବିଳମ୍ୱ ହେଲେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ କାରଣ ଦର୍ଶାଇ ଲିଖିତ ଭାବେ ଜଣାଇବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହି ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିକଟରେ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ମୃତପ୍ରାୟ ପଡ଼ି ରହିଥିବା ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟର ଅନେକ ବିଲ ଜୀବନ୍ୟାସ ପାଇପାରନ୍ତି । ବିଲର ସାମ୍ୱିଧାନିକତା ଓ ବୈଧତାକୁ ପ୍ରସଙ୍ଗ କରି ମଧ୍ୟ ତାହା ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିବେଚନା ଲାଗି ପଠାଯାଇଥାଏ । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନେବା ଲାଗି ସାମ୍ୱିଧାନିକ ଅଦାଲତ ଅଧିକୃତ ହୋଇଥିବାରୁ ସମ୍ୱିଧାନର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୩ରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ପ୍ରଦତ୍ତ କ୍ଷମତା ବଳରେ ସେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସାମ୍ୱିଧାନିକ ଅଦାଲତଙ୍କ ବିଚାରାର୍ଥେ ପଠାଇବା ଆବଶ୍ୟକ । 

ସାଧାରଣତଃ ବିଧାନସଭା ଦ୍ୱାରା ଗୃହୀତ ବିଲଟିଏ ରାଜ୍ୟପାଳ ବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ହାସଲ କଲା ପରେ ଯାଇ ଆଇନରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଭାରତର ସଂସଦୀୟ ଇତିହାସରେ ପ୍ରଥମ ଥର ଲାଗି ଏପରି ହେଲା ଯେ ରାଜ୍ୟପାଳ ବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିନା ଦସ୍ତଖତରେ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟ ଆଧାରରେ ତାମିଲନାଡୁ ବିଧାନସଭା ଦ୍ୱାରା ଗୃହୀତ ୧୦ଟି ବିଲ୍ ଆଇନରେ ପରିଣତ ହୋଇଗଲା । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କ୍ରମେ ସେହି ବିଲଗୁଡ଼ିକ ପିଛିଲା ଭାବେ ନଭେମ୍ୱର ୧୮, ୨୦୨୩ ତାରିଖରୁ  ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ହାସଲ କରିସାରିଛି ବୋଲି ଧରି ନିଆଗଲା । ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ବିଲଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ଲାଗି ବିଧାନସଭାରେ ଗୃହୀତ ହେବା ପରେ ସେହି ଦିନ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ଲାଗି ପଠାଯାଇଥିଲା । ସେଗୁଡ଼ିକୁ ତୁରନ୍ତ ଅନୁମୋଦନ ପ୍ରଦାନ କରିବା ବ୍ୟତୀତ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କର ଗତ୍ୟନ୍ତର ନଥିଲା । ସେ ଉଚିତ ସମୟରେ ତାହା କରି ନ ଥିବାରୁ ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତି ଅନ୍ୟାୟ ହୋଇଛି । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ସେ ‘ପଞ୍ଜାବ ସରକାର’ ମାମଲାରେ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ନିର୍ଣ୍ଣୟକୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇବାକୁ ଉଚିତ ନ ମଣି କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ରାଜ୍ୟ ହିତରେ ହୋଇନାହିଁ । ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତି ହୋଇଥିବା ସେହି ଅନ୍ୟାୟର ଭରଣା ଲାଗି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ସମ୍ୱିଧାନର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୪୨ରେ ପ୍ରଦତ୍ତ ଅଧିକାରକୁ ପ୍ରୟୋଗ କରି ୧୦ଟି ଯାକ ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ ପ୍ରଦାନ ପୂର୍ବକ ଆଇନରେ ପରିଣତ କଲେ । ତାମିଲନାଡୁ ସରକାର ମଧ୍ୟ କାଳ ବିଳମ୍ୱ ନ କରି ସେଗୁଡ଼ିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଲାଗି ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଜାରି କରିସାରିଲେଣି ।

ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଧରି କିଛି ବିରୋଧୀ ଦଳ ଶାସିତ ରାଜ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ବିଧାନସଭା ଦ୍ୱାରା ଗୃହୀତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଲଗୁଡ଼ିକର ପଥରୋଧ କରୁଥିବାର ଅଭିଯୋଗ ହେଉଛି, ଯଦ୍ଦ୍ୱାରା ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତିକ୍ତତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ସାମ୍ୱିଧାନିକ ସଙ୍କଟ ଦେଖାଦେଉଛି । ଗତ ୨ ବର୍ଷ ଧରି କେରଳ ବିଧାନସଭା ଦ୍ୱାରା ଗୃହୀତ ୭ଟି ବିଲ୍ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ପାଇ ନଥିବାରୁ ମାମଲା ଏବେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ । ରାଜ୍ୟପାଳ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ୮ଟି ବିଲ୍ ଅଟକାଇ ଥିବାର ଅଭିଯୋଗ ସହ ସେଠାକାର ସରକାର ମଧ୍ୟ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରସ୍ଥ । ନିକଟ ଅତୀତରେ ପଞ୍ଜାବ, ତେଲେଙ୍ଗାନା, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ରାଜସ୍ଥାନ ଆଦି ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପୃକ୍ତ ରାଜ୍ୟପାଳମାନଙ୍କ ଅସହଯୋଗର ଶିକାର ହୋଇଛନ୍ତି । ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ସଦ୍ୟତମ ରାୟ ଜରିଆରେ ସବୁ ରାଜ୍ୟର ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ବାର୍ତ୍ତାଟିଏ ଯାଇଛି । ରାଜ୍ୟପାଳ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଭାବେ ଗୃହୀତ ବିଲର ପଥରୋଧ କରିପାରିବେ ନାହିଁ । ଫଳରେ ନିର୍ବାଚିତ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଗୁଡ଼ିକ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେବା ସହ ସହଯୋଗୀ ସଂଘବାଦ ସୁଦୃଢ଼ ହେବ ।               

ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟରେ ତାମିଲନାଡ଼ୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଯେଉଁ ଭଳି ଭର୍ତ୍ସନା କରାଯାଇଛି କୌଣସି ମନ୍ତ୍ରୀ ସେଭଳି ଭର୍ତ୍ସିତ ହୋଇଥିଲେ ଏତେବେଳକୁ ହୁଏତ ସେ ଇସ୍ତଫା ଦେବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇସାରନ୍ତେଣି । ନୈତିକତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ତତଃ ସେଠାରୁ ତୁରନ୍ତ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ । ରାଜ୍ୟପାଳମାନେ ସେମାନଙ୍କ ସାମ୍ୱିଧାନିକ ଦାୟିତ୍ୱ ଭୁଲି କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଏଜେଣ୍ଟ ଭଳି କାମ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ ଏହି ଧରଣର ଭୁଲ ଓ ବେଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟ ପୁନରାବୃତ୍ତି ହେବାର ମଧ୍ୟ ଆଶଙ୍କା ଦେଖାଦେବ । ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଏହି ମାମଲାରେ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟର ନକଲକୁ ଦେଶର ସବୁ ହାଇକୋର୍ଟ ଓ ସବୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ସଚିବମାନଙ୍କ ନିକଟକୁ ପଠାଯିବା ଲାଗି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହୁଏତ ତାମିଲନାଡ଼ୁ ରାଜ୍ୟପାଳ କରିଥିବା ଭୁଲ ଓ ବେଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଯେପରି ଅନ୍ୟ କୌଣସି ରାଜ୍ୟପାଳ ଅନୁଶାସନହୀନତା ବା ଅଜ୍ଞତା ବଶତଃ ଦୋହରାଇବାର ଦୁଃସାହସ କରି ସାମ୍ୱିଧାନିକ ସଙ୍କଟ ଉତ୍ପନ୍ନ ନ କରନ୍ତି । ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ଏହି ନିର୍ଣ୍ଣୟ ସଂଘୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ କ୍ଷମତା ସନ୍ତୁଳନକୁ ପୁନର୍ନିଦ୍ଧାରଣ କରିବା ସହ କେନ୍ଦ୍ର-ରାଜ୍ୟ ସମ୍ପର୍କର ସଂଜ୍ଞାକୁ ପୁନଃନିରୂପଣ କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଇପାରେ ।

Published in Sambad on April 16, 2025