ନ୍ୟାୟପାଳିକାରେ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର

ଦିଲ୍ଲୀ ହାଇକୋର୍ଟର ବିଚାରପତି ଜଷ୍ଟିସ୍ ଯଶୱନ୍ତ ବର୍ମାଙ୍କ ବାସଭବନର ଆଉଟ ହାଉସରେ ନିଆଁ ଲାଗିବା ଓ ସେଥିରେ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କାର ନୋଟ ବିଡ଼ା  ଅର୍ଦ୍ଧଦଗ୍ଧ ଅବସ୍ଥାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିବା ଭଳି ଘଟଣା ନ୍ୟାୟପାଳିକାରେ ଥିବା ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ସମ୍ପର୍କରେ ବିତର୍କକୁ ପୁଣି ଥରେ ଉଷ୍ଣ କରିଛି । ତଳ କୋର୍ଟଗୁଡ଼ିକରେ ଥିବା ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ନେଇ ଆଲୋଚନାମାନ ଶୁଣାଯାଉଥିଲେ ହେଁ ହାଇକୋର୍ଟ ଓ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟର ବିଚାରପତିମାନେ ସାଧାରଣତଃ ଏପରି ଅଭିଯୋଗର ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱରେ ରହି ଆସିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଜଷ୍ଟିସ୍ ବର୍ମାଙ୍କୁ ନେଇ ଘଟିଥିବା ଘଟଣାରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ସେହି ବିଶ୍ୱାସକୁ ଦୋହଲି ଯାଇଛି । ଏହି ଘଟଣାରେ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ସହିତ ଜଷ୍ଟିସ୍ ବର୍ମାଙ୍କୁ ଯୋଡ଼ା ଯାଉଥିବା ବେଳେ ଅନେକ ଏହାକୁ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏକ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ବୋଲି ଅଭିହିତ କରୁଛନ୍ତି । ତେବେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟପାଳିକାରେ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ପ୍ରସଙ୍ଗଟି ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ବିଚଳିତ କରୁଥିବାରୁ ଏହି ଘଟଣା ସଂଲଗ୍ନ କେତେକ ବିନ୍ଦୁ ଉପରେ ଆଲୋଚନା ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଭଳି ମନେହୁଏ ।

୨୦୨୫ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୪ ତାରିଖ ରାତି ସାଢ଼େ ୧୧ଟା ବେଳେ ଜଷ୍ଟିସ ବର୍ମାଙ୍କ ବାସଭବନର ଏକ ‘ଆଉଟ ହାଉସ’ରେ ନିଆଁ ଲାଗିବାର ସୂଚନା ପାଇ ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସଚିବ ପି.ସି.ଆର.କୁ ଫୋନରେ ଜଣାଇଥିଲେ । ଘଟଣା ଦିନ ଜଷ୍ଟିସ ବର୍ମା ଭୋପାଳରେ ଥିଲେ ଓ ଘରେ କେବଳ ତାଙ୍କ ଝିଅ ଓ ବୁଢ଼ୀ ମାଆ ଥିଲେ । ପର ଦିନ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୫ ତାରିଖରେ ଦିଲ୍ଲୀର ପୁଲିସ କମିସନର୍ ଦିଲ୍ଲୀ ହାଇକୋର୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ଜଷ୍ଟିସ ଉପାଧ୍ୟାୟଙ୍କୁ ଘଟଣା ସମ୍ପର୍କରେ ଜଣାଇବା ସହ ସେଠାରେ ନଗଦ ଟଙ୍କାରେ ଭରା ୪-୫ଟି ବସ୍ତା ଥିଲା ବୋଲି ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ । ଏହାକୁ ଜଷ୍ଟିସ ଉପାଧ୍ୟାୟ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୁ ଆଣିଥିଲେ ।  ଜଷ୍ଟିସ ବର୍ମା ସେହିଦିନ ସଞ୍ଜବେଳେ ଦିଲ୍ଲୀକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କଲେ । ତେବେ, ୧୫ ତାରିଖ ଦିନ ସକାଳୁ ଜଷ୍ଟିସ ବର୍ମାଙ୍କ ନିଆଁ ଲାଗିଥିବା ଘରୁ କିଛି ଜଳି ଯାଇଥିବା ସାମଗ୍ରୀ ବାହାରକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯାଇଥିଲା ବୋଲି ପୁଲିସ କମିସନର ତାଙ୍କ ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ । ନିଆଁ ଲାଗିଥିବା ଘରଟି ତାଙ୍କ ମୂଳ ବାସଭବନର ଅଂଶବିଶେଷ ନୁହେଁ । ତାହା ତାଙ୍କ ଅନ୍ୟ ସହାୟକ କର୍ମଚାରୀମାନଙ୍କ ଚଳପ୍ରଚଳରେ ଥିଲା ଓ ସେଠାରେ ତାଙ୍କର କିଛି ପରିତ୍ୟକ୍ତ ଆସବାବପତ୍ର ଥିଲା ବୋଲି ଜଷ୍ଟିସ୍ ବର୍ମାଙ୍କଠାରୁ ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା । ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦ ତାରିଖରେ ଜଷ୍ଟିସ ବର୍ମାଙ୍କୁ ଆଲାହାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟକୁ ବଦଳି କରିବା ଲାଗି ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟର କଲିଜିଅମରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଗଲା । ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର ବିଷୟ ହେଲା, ଏତେ ସବୁ ଘଟି ଯାଇଥିଲେ ବି ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୧ ତାରିଖରେ ଏ ସଂକ୍ରାନ୍ତ ସମ୍ୱାଦ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଖବରକାଗଜରେ ପ୍ରକାଶିତ ନ ହେବା ଯାଏଁ ଏହା ଲୋକଲୋଚନର ଅନ୍ତରାଳରେ ଥିଲା । ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୨ ତାରିଖରେ ଅଭିଯୋଗର ତଦନ୍ତ କରିବା ଲାଗି ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ତିନିଜଣ ବିଚାରପତିଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ କମିଟି ଗଠିତ ହେଲା ।

ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟର ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଜଷ୍ଟିସ୍ ଜେ ଏସ ଖେହରଙ୍କ ୨୦୧୪ ମସିହାର ଏକ ରାୟ ଅନୁଯାୟୀ ହାଇକୋର୍ଟ ଓ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟର କୌଣସି ବିଚାରପତିଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅଭିଯୋଗର ତଦନ୍ତ ପୁଲିସ ଦ୍ୱାରା ନ ହୋଇ ସାତଟି ପଦକ୍ଷେପ ବିଶିଷ୍ଟ ଏକ ‘ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା’ ଦ୍ୱାରା କରାଯିବ । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ସେହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅନୁସୃତ ହେଉଛି । ଅଭିଯୋଗ ମିଳିବା ପରେ ଦିଲ୍ଲୀ ହାଇକୋର୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିଙ୍କଠାରୁ ରିପୋର୍ଟ ମଗାଗଲା । ତାଙ୍କ ରିପୋର୍ଟର ଅନୁଶୀଳନ ପରେ ଚତୁର୍ଥ ପଦକ୍ଷେପ ସ୍ୱରୂପ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ତିନି ଜଣ ବିଚାରପତିଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ କମିଟି ଗଠିତ ହେଲା । ପଞ୍ଚମ ପଦକ୍ଷେପରେ କମିଟି ତାଙ୍କ ରିପୋର୍ଟରେ ଦୁରାଚାର ଅଭିଯୋଗର ଗମ୍ଭୀରତା ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ତାଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କରିବା ବା ନ କରିବା ସମ୍ପର୍କରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ଜଣାଇବେ । ଷଷ୍ଠ ପଦକ୍ଷେପରେ କମିଟି ତାଙ୍କ ବହିଷ୍କାର ପାଇଁ ସୁପାରିଶ ନ କଲେ ଜଷ୍ଟିସ ବର୍ମାଙ୍କୁ ତାହା ଜଣାଇଦିଆଯିବ । ତାଙ୍କ ବହିଷ୍କାର ପାଇଁ ସୁପାରିସ ହୋଇଥିଲେ ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ତାଙ୍କୁ ଇସ୍ତଫା ଦେବା ବା ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରିବା ଲାଗି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇପାରନ୍ତି । ଜଷ୍ଟିସ ବର୍ମାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ତାହା ଗ୍ରହଣୀୟ ନ ହେଲେ ସପ୍ତମ ପଦକ୍ଷେପ ଅନୁଯାୟୀ ତାଙ୍କ ବହିଷ୍କାର ଲାଗି ଆବଶ୍ୟକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ସୁପାରିସ କରାଯାଇପାରେ । ବିଚାରପତିଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତିର ତଦନ୍ତ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ହେବା ଏବେ ସମାଲୋଚନାର ଶରବ୍ୟ ହୋଇଛି ।  ତେବେ, ଏହି ଘଟଣାକୁ ନେଇ କେତେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି, ଯାହାର ଉତ୍ତର ମିଳିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଜଷ୍ଟିସ ବର୍ମାଙ୍କ ଆଉଟ ହାଉସରେ ଚାବି ପଡ଼ି ନଥିବାରୁ ମିଳିଥିବା ଟଙ୍କା ତାଙ୍କର ନା ଅନ୍ୟ କାହାର ? ତାଙ୍କ ଭଳି ଜଣେ ଅଭିଜ୍ଞ ବିଚାରପତି କ’ଣ ଉତ୍କୋଚ ଗ୍ରହଣ କରି ତାକୁ ବସ୍ତାରେ ରଖିବେ, ତାହା ପୁଣି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଚଳପ୍ରଚଳ ଥିବା ଏକ ପରିତ୍ୟକ୍ତ ଘରେ ? 

ନ୍ୟାୟପାଳିକାରେ ଦୁର୍ନୀତି ନେଇ ଆଲୋଚନା ବେଳେ ଅନେକ ଦିଗ ପ୍ରତି  ଦୃଷ୍ଟି ଯାଇଥାଏ । ରାଜନୈତିକ ଚାପ ବା ସରକାରୀ ଅନୁଗ୍ରହର ପ୍ରଲୋଭନ ଦୁର୍ନୀତିକୁ ଜନ୍ମ ଦେଇପାରେ । ଅଦାଲତଗୁଡ଼ିକରେ ସରକାର ସମ୍ପୃକ୍ତ ଥିବା ମାମଲାର ସଂଖ୍ୟା ସର୍ବାଧିକ; ଯହିଁରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ ଯେ ପ୍ରାୟ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ମାମଲାରେ ସରକାର ପକ୍ଷଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି । ତେଣୁ ନ୍ୟାୟପାଳିକାର ନିର୍ଣ୍ଣୟକୁ ନିଜ ସପକ୍ଷରେ ନେବାର ପ୍ରବଣତା ସରକାରଙ୍କଠାରେ ରହିବା ସ୍ୱାଭାବିକ ହୋଇଥିବାରୁ ଉପରୋକ୍ତ ସରକାରୀ ପ୍ରଭାବ ବିଷୟ ମନକୁ ଆସିଥାଏ । ଅବସର ପରେ କେତେକ ବିଚାରପତିଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟସଭାର ସଦସ୍ୟତା ଦିଆଯାଏ ତ କାହାକୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦରେ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥାଏ, ଯହିଁରୁ ଦୁର୍ନୀତିର ସନ୍ଦେହ ଜାତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ୨୦୧୨ ମସିହାରେ ଅରୁଣ ଜେଟଲି ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ ଯେ ଅବସର ପୂର୍ବର ରାୟଗୁଡ଼ିକ ଅବସର ପରବର୍ତ୍ତୀ ନିଯୁକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାଏ । ମାମଲାର ଦୋଷଗୁଣ ଓ ଗମ୍ଭୀରତାକୁ ବିବେଚନା ନ କରି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପରିଚୟ ବା ନିକଟତା ଆଧାରରେ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବା ମଧ୍ୟ ଦୁର୍ନୀତିର ଅନ୍ୟ ଏକ ରୂପ ।  ସ୍ଥଳ ବିଶେଷରେ ହିଂସା ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଭୟ କାରଣରୁ ମଧ୍ୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ରାୟ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରେ ।                  

ମାନବାଧିକାରର ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ ହେଉଛି ନ୍ୟାୟପାଳିକାର ପ୍ରମୁଖ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ଦୁର୍ନୀତି ହିଁ ମାନବାଧିକାର ସୁରକ୍ଷାର ବଡ଼ ଶତ୍ରୁ । ଆମ ଦେଶରେ ଜନସେବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଥିବାରୁ ମାନବାଧିକାରର ହନନ ହୋଇଥାଏ । ଏଭଳି ସ୍ଥଳେ ନ୍ୟାୟପାଳିକା ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ତ୍ରାଣକର୍ତ୍ତା । ତେଣୁ ନ୍ୟାୟପାଳିକାରେ ଦୁର୍ନୀତିର ସନ୍ଦେହ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ବିଚଳିତ କରିଥାଏ । ଅତଏବ ମାନବାଧିକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଗି ନ୍ୟାୟପାଳିକାକୁ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଅପପ୍ରଭାବରୁ ମୁକ୍ତ ରହିବା ସର୍ବାଧିକ ଜରୁରି । ମାନବାଧିକାରକୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜାତିସଂଘର ‘ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଦୁର୍ନୀତିବିରୋଧୀ ଚୁକ୍ତି’ ହିଁ ଏକ ଆୟୁଧ ପରି କାମ କରିଥାଏ । ଏହି ଚୁକ୍ତିର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୧ରେ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ ଲଢ଼େଇରେ ନ୍ୟାୟପାଳିକାର ଭୂମିକା ଓ ତାକୁ ପ୍ରଭାବୀ ଢଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାହ କରିବା ଲାଗି ନ୍ୟାୟାଧୀଶମାନଙ୍କ ସାଧୁତା ଓ ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି । କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ଦୁର୍ନୀତି ନିବାରଣ ଓ ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଏଥିରେ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସଂସ୍ଥା ଗଠନ ନେଇ ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ନ୍ୟାୟପାଳିକାରେ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ରହିଲେ ତାହା କ୍ରମଶଃ ସଂଗଠିତ ଅପରାଧକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଉଥିବାରୁ ଏକ ସଚ୍ଚୋଟ ନ୍ୟାୟପାଳିକାର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉପରେ ଜାତିସଂଘର ଚୁକ୍ତି ଗୁରୁତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ । 

ନ୍ୟାୟପାଳିକାର ଶୀର୍ଷସ୍ଥାନରେ ଥିବା ନ୍ୟାୟାଧୀଶମାନଙ୍କ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ୧୯୯୭ ମସିହା ମେ ୭ ତାରିଖରେ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟ ତରଫରୁ ଦୁଇଟି ସଙ୍କଳ୍ପ ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା । ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ’ଦି ରିଷ୍ଟେଟମେଣ୍ଟ ଅଫ୍ ଜୁଡିସିଆଲ ଲାଇଫ୍’ରେ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟ ଓ ହାଇକୋର୍ଟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶମାନେ କେତେକ ସର୍ବନିମ୍ନ ନ୍ୟାୟିକ ମାନ ଓ ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ଅନୁପାଳନ କରିବା କଥା ଉଲ୍ଲେଖ ଥିଲା । ସେ ସବୁର ଉଲ୍ଲଂଘନ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କି ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସଙ୍କଳ୍ପରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଥିଲା । ଏଥିପାଇଁ ଯେଉଁ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରଚଳନ ହେଲା ତଦନୁଯାୟୀ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟର ବିଚାରପତି ଓ ହାଇକୋର୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିମାନଙ୍କ ଆଚରଣ ବିରୋଧରେ ଅଭିଯୋଗ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି କ୍ଷମତାପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ । ହାଇକୋର୍ଟର ବିଚାରପତିମାନଙ୍କ ଆଚରଣ ବିରୋଧରେ ଅଭିଯୋଗ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ହାଇକୋର୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି କ୍ଷମତା ପାଇଲେ । କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ତଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ ୨୦୧୭ ମସିହାରୁ ୨୦୨୧ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାତ୍ର ୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏହିପରି ମିଳିଥିବା ୧୬୩୧ଟି ଅଭିଯୋଗକୁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଓ ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିମାନଙ୍କ ନିକଟକୁ ପଠାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସେହି ସବୁ ଅଭିଯୋଗର ଶେଷ ଫଳ କ’ଣ ହୋଇଛି, ତାହା ଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ହୋଇପାରେ । କିନ୍ତୁ କଥା ହେଲା, ଶୀର୍ଷ ସ୍ଥାନୀୟ ବିଚାରପତିମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଏତେ ସଂଖ୍ୟକ  ଅଭିଯୋଗ ମିଳିବା ତ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉଦବେଗଜନକ ।

ଆଇନର ଶାସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ନ୍ୟାୟପାଳିକାର ସ୍ୱାଧୀନତା ଯେତିକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ନ୍ୟାୟପାଳିକା ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାରମୁକ୍ତ ହେବା ତତୋଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏବେ ମଧ୍ୟ ଅଧିକାଂଶ ଦେଶବାସୀଙ୍କର ନ୍ୟାୟପାଳିକା ପ୍ରତି ଯଥେଷ୍ଟ ସମ୍ମାନ ରହିଛି । ସେହି ଆସ୍ଥାକୁ ଅତୁଟ ରଖିବା ପାଇଁ ଅବିଳମ୍ୱେ ନ୍ୟାୟପାଳିକାରୁ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାରର ବା ସେ ନେଇ ସନ୍ଦେହ ଦୂରୀଭୁତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ସଂସ୍କାର ମାଧ୍ୟମରେ ନ୍ୟାୟପାଳିକାର କାର୍ଯ୍ୟ ପଦ୍ଧତିକୁ ଅଧିକ ସ୍ୱଚ୍ଛ କରାଯିବା ଦରକାର । ବିଚାରପତିମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଘୋଷଣାକୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯାଇ ତାହା ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟର ୱେବସାଇଟରେ ରଖାଯିବା ଉଚିତ । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ, ଦୁର୍ନୀତିରେ ଲିପ୍ତ ନଥିବା କିଛି ବିଚାରପତି ମଧ୍ୟ ମିଛ ଅଭିଯୋଗରେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଉତ୍ପୀଡ଼ିତ ହେଉଥିବାର ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ରହିଛି । ଏହାର ସଦ୍ୟତମ ଉଦାହରଣ ହେଉଛନ୍ତି ପଞ୍ଜାବ ଓ ହରିଆଣା ହାଇକୋର୍ଟର ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ବିଚାରପତି ଜଷ୍ଟିସ ନିର୍ମଳ ଯାଦବ । ୨୦୦୮ ମସିହାରେ କେହି ଜଣେ ନଗଦ ୧୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ପ୍ୟାକେଟଟିଏ ଆଣି ତାଙ୍କ ବାସଭବନର ବାରଣ୍ଡାରେ ରଖି ଯାଇଥିଲା । ତା’ପରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ବିଚାରପତି ଉତ୍କୋଚ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବାର ଅଭିଯୋଗ ହେଲା ।  ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଆଇନର ଲଢ଼େଇ ପରେ ଶେଷରେ ୨୦୨୫ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୯ ଚାରିଖ ଦିନ ତାଙ୍କୁ ଦୋଷମୁକ୍ତ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଗଲା । ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାରକୁ ଆଳ କରି ଯେପରି ଜଣେ ହେଲେ ସାଧୁ ଓ ସତ୍ୟନିଷ୍ଠ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ କୌଣସି ଚକ୍ରାନ୍ତର ଶିକାର ନ ହୁଅନ୍ତି, ସେଥିପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ଧ୍ୟାନ ଦେବାକୁ ହେବ । କେନିଆ ଦେଶରେ ପ୍ରଚଳିତ ଏକ ଲୋକୋକ୍ତିର ସାରମର୍ମ ହେଉଛି, ଯେଉଁଠି ବିଚାରପତି କିଣିବାକୁ ମିଳନ୍ତି, ସେଠି କେସ୍ ଲଢ଼ିବା ପାଇଁ ଓକିଲ ପଛରେ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବାର କି ପ୍ରୟୋଜନ ? ଭାରତରେ ନ୍ୟାୟାଧୀଶମାନଙ୍କୁ ‘ଧର୍ମାବତାର’ ବୋଲି ସମ୍ୱୋଧନ କରାଯାଇଥାଏ । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ବିଚାରପତିମାନେ ସ୍ୱୟଂ ଧର୍ମଙ୍କ ଅବତାର । ଏହି ଭାବମୂର୍ତ୍ତି ସର୍ବଦା ସମୁଜ୍ଜ୍ୱଳ ରହୁ ।

Published in Sambad on April 02, 2025