Skip to main content

Posts

ବିସ୍ଥାପିତଙ୍କ ପ୍ରତି ଅକୃତଜ୍ଞ କାହିଁକି ?

ପ୍ରତ୍ୟେକ ସରକାର ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶର ଗତିକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ଲାଗି ଚାହାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ, ଏଣେ ବିକାଶର ବେଗ ଯେତିକି ବୃଦ୍ଧି ପାଏ. ତା’ ସହିତ ତାଳ ଦେଇ ବିସ୍ଥାପନ ଓ ପୁନର୍ବାସନର ସମସ୍ୟା ସେତିକି ଉତ୍କଟ ହୋଇଥାଏ । ଏଭଳି ବିକାଶ-ପ୍ରେରିତ ବିସ୍ଥାପନ ଯୋଗୁଁ ସର୍ବାଧିକ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି ଆଦିବାସୀ, ଦଳିତ ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ଗରିବ ଲୋକେ; ଏବଂ ଏହି କ୍ଷତି କେବଳ ଆର୍ଥିକ ସ୍ତରରେ ସୀମିତ ନ ରହି ଏହା ସେମାନଙ୍କ ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ସଂପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥାଏ । ଭାରତ ସମ୍ୱନ୍ଧରେ ସୃଷ୍ଟ ଉଚ୍ଚ ଜିଡିପି ହାର, ପଞ୍ଚମ ବୃହତ୍ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ଭଳି ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶର ବଖାଣ ଭିତରେ କେଉଁଠି ହଜିଯାଏ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବିସ୍ଥାପିତଙ୍କ ଦୁର୍ଦ୍ଦଶାର ଗାଥାମାନ । ବିକାଶର ଜୟଯାତ୍ରାରେ ସତେ ଯେମିତି ବଳି ପଡ଼ିଯାଆନ୍ତି ସେହି ନିରୀହ ଆଦିବାସୀ, ଦଳିତ ଓ ଗରିବ ଲୋକମାନେ । ସୁତରାଂ, ଏହି ଗୁରୁତର ସମସ୍ୟାକୁ ଅଣଦେଖା ନ କରି ସେହି ‘ବିକାଶ-ପ୍ରେରିତ ବିସ୍ଥାପନ’ର ସହିଦମାନଙ୍କ ଦୁର୍ଦ୍ଦଶାକୁ ଲାଘବ କରିବା ଲାଗି ଉଚିତ ବିମର୍ଶର ଯେ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି, ଏଥିରେ ଦ୍ୱିରୁକ୍ତି ନାହିଁ ।  ବିସ୍ଥାପନର କଥା ପଡ଼ିଲେ ତାହା ‘ପବ୍ଲିକ ଗୁଡ୍’ ବା ‘ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ହିତ’ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କରାଯାଉଛି ବୋଲି ଯୁକ୍ତି ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥାଏ; ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେ ଏଭଳି ବିକାଶ ଲାଗି ସର୍ବସ୍ୱ ହରାଇବା ବା ତ୍ୟାଗ କରିବାର ଦାୟିତ୍ୱ କ’ଣ କେବଳ ଆଦିବା
Recent posts

ଚିନ୍ତାରେ ‘ସିଜ୍’ ରଜା

ଦଶ ବର୍ଷ ତଳେ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୩ରେ ନିୟମଗିରି ଆନ୍ଦୋଳନ ଯୋଗୁଁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କ୍ରମେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିବା ୧୨ଟି ଗ୍ରାମସଭାର ମତ ଆଧାରରେ ନିୟମଗିରି ଆଦିବାସୀଙ୍କ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ବିଜୟ ହୋଇଥିଲା । କ୍ଷମତାଶାଳୀ ବେଦାନ୍ତ କମ୍ପାନୀ ପରାଜୟ ବରଣ କରି ସେଠାରୁ ଆଉ ବକ୍ସାଇଟ ଉତ୍ତୋଳନ କରି ପାରିଲା ନାହିଁ । ଆଶା କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ବୋଧହୁଏ ଏହାପରେ ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କ ଭାବନାକୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇ ବକ୍ସାଇଟ ଗଚ୍ଛିତ ଥିବା ଅନ୍ୟ ପାହାଡ଼ଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଆଉ ଅନ୍ୟ କୌଣସି କମ୍ପାନୀଙ୍କ ଲୋଲୁପ ଦୃଷ୍ଟି ପଡ଼ିବ ନାହିଁ କି ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କୁ ବିସ୍ଥାପିତ କରି ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନଜୀବିକାକୁ ବିପନ୍ନ କରାଯିବା ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ଭାରତରେ ଗଚ୍ଛିତ ଥିବା ପ୍ରାୟ ୩୦୧ କୋଟି ଟନ ବକ୍ସାଇଟ ମଧ୍ୟରୁ ୬୦ ପ୍ରତିଶତ କେବଳ ଓଡ଼ିଶାରେ ଉପଲବ୍ଧ ଥିବାରୁ ଦେଶୀ ବିଦେଶୀ ସବୁ କମ୍ପାନୀଙ୍କ ଆଖି ଓଡ଼ିଶାର ବକ୍ସାଇଟ ଉପରୁ ହଟନ୍ତା ବା କିପରି ? ଫଳରେ ଗଲା ଦଶ ବର୍ଷ ଭିତରେ ସ୍ଥିତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟି ତାହା ଏତେ ବେଶୀ କମ୍ପାନୀ ଅନୁକୂଳ ହୋଇସାରିଲାଣି ଯେ ନିରୀହ ଆଦିବାସୀଙ୍କ ସ୍ୱରକୁ ବଳ ଦେବା ଲାଗି ମାତ୍ର କିଛି ହାତଗଣତି ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ସଂଗଠନ ବିଦ୍ୟମାନ ଥିବାରୁ ଆଦିବାସୀଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସୁରକ୍ଷାର ସମ୍ଭାବନା କ୍ରମେ କ୍ଷୀଣ ହେବାକୁ ବସିଲାଣି । ତେବେ, ଏହି ସଂଦର୍ଭରେ ସିଜିମାଳି ଅଞ୍ଚଳରେ ଖଣି ଆବଣ୍ଟନକୁ ନେଇ କୁହୁଳୁଥିବା ଜନ ଆକ୍ରୋଶ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଉ

ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ - ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିଲା କି ?

ଗଲା ସେପ୍ଟେମ୍ୱର ୨୭, ୨୦୨୩ରେ ଓଡିଶା ବିଧାନସଭାରେ ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ଆଇନରେ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇ ‘ନ୍ୟାୟୋଚିତ କ୍ଷତିପୂରଣ ଅଧିକାର ଓ ଭୂ-ଅର୍ଜନ, ପୁନର୍ବାସନ ଓ ଥଇଥାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା’ ବିଲ୍ ପାରିତ ହୋଇଛି । ଏଥିରେ ୫୦୦ ଏକର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣରେ ‘ସାମାଜିକ ପ୍ରଭାବ ଆକଳନ’ ଓ ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା କଟକଣାରୁ ଅବ୍ୟାହତି ମିଳିଛି ; ଯାହା ଫଳରେ ଜନଶୁଣାଣି ଅନାବଶ୍ୟକ ହୋଇପଡ଼ିଛି । ରାଜ୍ୟରେ ଦ୍ରୁତ ଶିଳ୍ପାୟନ ପାଇଁ ନିବେଶକଙ୍କୁ ଅବାଧ ଜମି ହସ୍ତାନ୍ତରର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରି ପୁଞ୍ଜି ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ ଏ ଭଳି ସଂଶୋଧନର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିଲା ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି । ତେବେ ଆଇନରେ ପରିଣତ ହେଲେ ଏହାର କି ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିପାରେ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଜନସାଧାରଣ ଜାଣିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ।    ୟୁପିଏ ସରକାର ଅମଳରେ ୨୦୧୩ରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ‘ନ୍ୟାୟୋଚିତ କ୍ଷତିପୂରଣ ଅଧିକାର ଓ ଭୂଅର୍ଜନ, ପୁନର୍ବାସନ ଓ ଥଇଥାନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଆଇନ, ୨୦୧୩’ରେ ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ଅପେକ୍ଷାକୃତ କଠିନ ହେଉଥିଲା ବୋଲି ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରୁ ଅଭିଯୋଗ ମିଳୁଥିଲା । ତେଣୁ ଏହାର ସଂଶୋଧନ ପାଇଁ ସଂସଦ ଦ୍ୱାରା ଏକ ଜେପିସି ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା, ଯାହାର ସୁପାରିଶ କ୍ରମେ ଏନଡିଏ ସରକାର ୨୦୧୫ରେ ଉପରୋକ୍ତ ଆଇନରେ ସଂଶୋଧନ କରି ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଅଧିକ ସରଳ ଓ କୋହଳ କରିବାର ପ୍ରୟାସ କଲେ । ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ସଂସଦୀୟ କମିଟିକୁ ମିଳିଥିବା ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୧୩ରେ

ସର୍ବନିମ୍ନ ସ୍ତରରେ ପରିବାରର ସଞ୍ଚୟ ହାର

ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ତରଫରୁ ନିକଟରେ ୨୦୨୨-୨୩ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପାଇଁ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିବା ଭାରତୀୟ ପରିବାରର (ହାଉସହୋଲଡ) ସଞ୍ଚୟ ରିପୋର୍ଟରେ ଦେଶରେ ପରିବାରର ସଞ୍ଚୟ ହାର ହ୍ରାସ ପାଇ ଦେଶର ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ (ଜିଡ଼ିପି)ର ୫.୧ ପ୍ରତିଶତରେ ପହଞ୍ଚିଛି, ଯାହା ଗତ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ୭.୨ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା । ଉଦବେଗର ବିଷୟ ଯେ ଗତ ୪୭ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦେଶର ଜିଡ଼ିପିରେ ପରିବାର ସଞ୍ଚୟର ପ୍ରତିଶତ କେବେ ହେଲେ ଏ ବର୍ଷ ପରି ଏତେ ତଳ ସ୍ତରକୁ ଖସି ନ ଥିଲା । ଉଭୟ ପରିବାର ଓ ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତି ଉପରେ ପରିବାର ସଞ୍ଚୟ ହ୍ରାସ ପାଇବାର କି ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିପାରେ, ତାହା ବୁଝିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ପରିବାରର ଆର୍ଥିକ ସମ୍ପତ୍ତି କହିଲେ ବ୍ୟାଙ୍କ ଜମା, ପୁଞ୍ଜିବଜାରରେ କମ୍ପାନିର ଅଂଶଧନ, ବଣ୍ଡ, ମ୍ୟୁଚୁଆଲ ଫଣ୍ଡ ଆଦିରେ ବିନିଯୋଗ, ଜୀବନ ବୀମା, ଭବିଷ୍ୟନିଧି, ପେନସନ ଆଦି ପାଣ୍ଠିରେ ବିନିଯୋଗ ଓ ପାଖରେ ଥିବା ନଗଦ ରାଶିକୁ ବୁଝାଇଥାଏ । ସେଥିରୁ ବ୍ୟାଙ୍କ ଓ ଅଣବିତ୍ତୀୟ କମ୍ପାନୀ ଆଦିଠାରୁ ଅଣାଯାଇଥିବା ଋଣ ବାବଦ ଦେୟକୁ ବାଦ ଦେଲେ ଯାହା ବଳକା ରହେ ତାହା ପରିବାରର ନିଟ ସଞ୍ଚୟ ଭାବେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥାଏ । ତେବେ ଗୋଟିଏ ସାଧାରଣ ଭାରତୀୟ ପରିବାରର ମୋଟ ସମ୍ପତ୍ତିର ପ୍ରାୟ ୭୭ ପ୍ରତିଶତ ଘର, ଜମିବାଡ଼ିରେ ବିନିଯୋଗ ହେଉଥିଲାବେଳେ ୭ ପ୍ରତିଶତ ଗାଡି, ଗୃହପାଳିତ ପଶୁପକ୍ଷୀ, କୃଷି ଉପକରଣ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଣକୃଷି ବ୍ୟାବସାୟିକ ଉପକରଣରେ ବିନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ

ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନର ବ୍ୟବହାର ଓ ଭାରତ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀଠାରେ ଜି୨୦ ବୈଠକ ଶେଷରେ ଗୋଷ୍ଠୀ ତରଫରୁ ଜାରି ହୋଇଥିବା ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ଘୋଷଣା ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୩୦ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ବିଶ୍ୱର ନବୀକରଣୀୟ ଶକ୍ତି (ରିନିଉଏବଲ୍ ଏନର୍ଜି)ର କ୍ଷମତାକୁ ତିନି ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସହିତ ଜାତୀୟ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି କୋଇଲାର ବ୍ୟବହାରକୁ ଦ୍ରୁତ ହ୍ରାସ କରିବା ଦିଗରେ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଧାର୍ୟ୍ୟ ହୋଇଛି । କିନ୍ତୁ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଲାଗି ପେଟ୍ରୋଲ ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସମ ପରିମାଣରେ ଦାୟୀ ହୋଇଥିଲେ ବି ଏହାର ଉତ୍ପାଦକ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖି ଏହି ଘୋଷଣା ଏହି ଧରଣର ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନର ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବ୍ୟବହାର ହ୍ରାସ କରିବା ଦିଗରେ କୌଣସି ଘୋଷଣା ନ କରି ନୀରବତା ଅବଲମ୍ୱନ କରାଯାଇଛି । ତଥାପି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଏହାକୁ ଏକ ସନ୍ତୁଳିତ ପଦକ୍ଷେପ କହି ପ୍ରଶଂସା କରୁଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସତ କଥା ହେଲା, ଏପରି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଉଭୟ ପରିବେଶ ଓ ମାନବ ସମାଜର କ୍ଷତିସାଧନ କରି ଚାଲିବ । ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଗତ ବର୍ଷ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆର ବାଲିଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଜି୨୦ ବୈଠକରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାୟ ସେହି ଏକା ପ୍ରକାର ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା । ତେବେ, ଏହା ସ୍ୱୀକାର୍ୟ୍ୟ ଯେ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନର ବ୍ୟବହାରର ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ହ୍ରାସ ନ ପାଇଲେ ଏହା ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଉପରେ ଦୀର୍ଘ ମିଆଦି କୁପ୍ରଭାବ ପକାଇ ଚାଲିବ । ତେଣୁ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଖୁବ୍ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଲାଭ କରିବା ଉଚ

‘ଏନଡିଏ’ ବନାମ ‘ଇଣ୍ଡିଆ’

‘ଜୁଡ଼େଗା ଭାରତ ଜିତେଗା ଇଣ୍ଡିଆ’ ସ୍ଳୋଗାନ ସହ ସେପ୍ଟେମ୍ୱର ୧, ୨୦୨୩ରେ ମୁମ୍ୱଇଠାରେ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିବା ‘ଇଣ୍ଡିଆ’ (ଇଣ୍ଡିଆନ ନେସନାଲ ଡେଭଲପମେଣ୍ଟାଲ ଇନକ୍ଲୁସିଭ ଆଲାଏନ୍ସ) ମେଣ୍ଟର ତୃତୀୟ ବୈଠକ ସମାପ୍ତ ହୋଇଛି । ଏଥିରୁ ଇଙ୍ଗିତ ମିଳିଛି ଯେ ଏହି ମେଣ୍ଟ ଆସନ୍ତା ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନକୁ ଅତି ଗମ୍ଭୀରତାର ସହିତ ବିଚାର କରୁଛି ।  ହଠାତ୍ ସେପ୍ଟେମ୍ୱର ୧୮ରୁ ୨୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂସଦର ବିଶେଷ ଅଧିବେଶନ ଡକାଇ ଓ ‘ଏକ ଦେଶ ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ବିମର୍ଶ ଭିତରକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ ଏକ ଉଚ୍ଚ ସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଗଠନ କରି ସରକାର ବିରୋଧୀ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରସ୍ତୁତିକୁ ଲାଇନଚ୍ୟୁତ କରିବାକୁ ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରିଥିବା ବେଳେ ‘ଇଣ୍ଡିଆ’ ମଧ୍ୟ ଦିଲ୍ଲୀର ରାଜଘାଟଠାରୁ ଅକ୍ଟୋବର ୨ରୁ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିବା  ଲାଗି ସଜବାଜ ହେଉଥିବାର ଜଣା ପଡ଼ିବା ପରେ ସେମାନଙ୍କ ସୁପରିକଳ୍ପିତ ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରସ୍ତୁତିର ଆଭାସ ମିଳିଲାଣି ।   ଏନଡ଼ିଏ ବିରୋଧରେ ବିରୋଧୀ ଦଳଗୁଡିକ ଏକଜୁଟ ହୋଇ ମୁକାବିଲା କରିବା ଲାଗି ଅନେକ ଦିନରୁ ବିଚାର ବିମର୍ଶ କରିଆସୁଥିଲେ, ଯାହାର ଫଳଶ୍ରୁତି ହେଉଛି ‘ଇଣ୍ଡିଆ’ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ମେଣ୍ଟର ସଦସ୍ୟ ଦଳ ସଂଖ୍ୟା ୨୮, ଯହିଁରେ ପ୍ରମୁଖ ହେଲେ କଂଗ୍ରେସ, ଡିଏମକେ, ଟିଏମସି, ଜେଡିୟୁ, ଏନସିପି, ସମାଜବାଦୀ ପାର୍ଟି, ଆରଜେଡି, ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେଙ୍କ ଶିବସେନା, ଜେକେଏନଏଫ, ପିଡିପି, ସିପିଆଇ, ସିପିଏମ, ଆପ୍, ଆରଏସପି, ଫ