ମାଲଦିଭ ବା ମାଳଦ୍ୱୀପର ନବ ନିର୍ବାଚିତ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମହମ୍ମଦ ମୁଇଜୁ ତାଙ୍କ ଦେଶରେ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଭାରତକୁ ତାଙ୍କ ଦେଶରୁ ସୈନ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା କଥା ଦୋହରାଇ ସାରିଲେଣି । ଭାରତ ତା’ର ସୈନ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ନ କଲେ ତାହା ମାଲଦିଭ ଜନତାଙ୍କ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଆକାଂକ୍ଷାର ଅସମ୍ମାନ ହେବା ସହ ସେଠାକାର ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ଭବିଷ୍ୟତକୁ ବିପନ୍ନ କରିବ ବୋଲି ସେ ଆଶଙ୍କା କରିଛନ୍ତି । ସଦ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠିତ ନିର୍ବାଚନର ଫଳାଫଳ ମାଧ୍ୟମରେ ମାଲଦିଭ ଜନତା ତାଙ୍କ ଦେଶରେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ବିଦେଶୀ ସାମରିକ ଉପସ୍ଥିତିକୁ ଅଗ୍ରାହ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ତେଣୁ ଜନମତକୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇ ଭାରତ ତୁରନ୍ତ ସାମରିକ ଉପସ୍ଥିତିକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରୁ ବୋଲି ସେ ଅନୁରୋଧ କରିସାରିଛନ୍ତି । ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଭାରତ ମହାସାଗରର ଏହି ଦ୍ୱୀପ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସାମରିକ ଉପସ୍ଥିତି ଭାରତ ପାଇଁ କୌଶଳଗତ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ମାଲଦିଭର ଭାରତ ପ୍ରତି ଆଭିମୁଖ୍ୟରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ଚିନ୍ତା ଉଦ୍ରେକକାରୀ । ଠିକ୍ ଏତିକି ବେଳେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ ଲାକ୍ଷାଦ୍ୱୀପ ଗସ୍ତ ଯୋଗୁଁ ମାଲଦିଭର ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଶିଳ୍ପ ପରୋକ୍ଷରେ ପ୍ରଭାବିତ ହେବାର ଆଶଙ୍କା କରି ସେଠାକାର ସରକାରଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ଅନ୍ୟ କେତେକ ରାଜନୀତିଜ୍ଞ ମୋଦୀଙ୍କ ପ୍ରତି ଯେଉଁ ଭଳି ଅଶାଳୀନ ମନ୍ତବ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କଲେ ତାହା କେବଳ ନିନ୍ଦନୀୟ ନୁହେଁ, ବରଂ ତଦ୍ଦ୍ୱାରା ଭାରତ-ମାଲଦିଭ ସମ୍ପର୍କ ଏକ ନୂତନ ନିମ୍ନ ସ୍ତରକୁ ଛୁଇଁଲା କହିଲେ ଅତ୍ୟୁକ୍ତି ହେବନାହିଁ । ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଥାଏ ଯେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ମାଲଦିଭ ସହ ଭାରତର ବନ୍ଧୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପର୍କ ରହିଆସିଥିବା ବେଳେ କ’ଣ ଏମିତି ଘଟିଲା ଯେ ସେ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାରତଠାରୁ ଦୂରେଇଯିବାର ଉପକ୍ରମ କଲା ?
ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ଭୂ-ଭାଗର ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମରେ ପ୍ରାୟ ୭୫୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଦ୍ୱୀପ ରାଷ୍ଟ୍ର ମାଲଦିଭରେ ହଜାରେରୁ ଅଧିକ ଦ୍ୱୀପ ରହିଛି । ଏଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଦ୍ୱୀପ ଜନଶୂନ୍ୟ । ଏହାର ଭୂ-ଭାଗର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ମାତ୍ର ୩୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ହୋଇଥିଲେ ହେଁ ପ୍ରାୟ ୯୦୦୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟରର ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ସାମୁଦ୍ରିକ ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ଏହାର ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ରହିଛି । ୧୯୬୫ରେ ବ୍ରିଟେନ ନିକଟରୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ହାସଲ କରିବା ପରେ ଏହାକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ପ୍ରଥମ କେତୋଟି ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ଥିଲା ଅନ୍ୟତମ । ତା’ ପରଠାରୁ ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ କୌଶଳଗତ, ସାମରିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ତଥା ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପର୍କ ବିକଶିତ ହୋଇ ବନ୍ଧୁତା ଦୃଢ଼ତର ହୋଇଆସିଛି ।
୧୯୮୨ରେ ମିନିକୟ ଦ୍ୱୀପର ମାଲିକାନାକୁ ନେଇ ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସାମୟିକ ମତାନ୍ତର ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲେ ବି ତୁରନ୍ତ ତାହା ଦୂରୀଭୁତ ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଗତ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ମାଲଦିଭରେ ଭାରତ ବିରୋଧୀ ମନୋଭାବ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଚାଲିଛି । ତେବେ ଭାରତ ସହ ମାଲଦିଭର ସମ୍ପର୍କ ତିକ୍ତ ହେବା ପଛରେ ମାଲଦିଭର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ରାଜନୀତି ଅନେକାଂଶରେ ଦାୟୀ । ସେଠାରେ ପ୍ରତି ୫ ବର୍ଷରେ ଥରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥାଏ । ୨୦୧୮ରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ନିର୍ବାଚନରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ତଥା ପିପିଏମ ଦଳର ନେତା ଅବଦୁଲ୍ଲା ୟାମିନଙ୍କ ଶତ ଚେଷ୍ଟା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏମଡ଼ିପି ଦଳର ପ୍ରାର୍ଥୀ ଇବ୍ରାହିମ ମହମ୍ମଦ ସୋଲିହ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ଭାରତ ସପକ୍ଷବାଦୀ ରୂପେ ତାଙ୍କର ପରିଚିତି ଥିବାବେଳେ ୟାମିନ ଚୀନ ସପକ୍ଷବାଦୀ ଭାବେ ପରିଚିତ । କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଲା ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସୋଲିହଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ୟାମିନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଥିବା ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମାମଲାଗୁଡ଼ିକର ତଦନ୍ତ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା । ସେଥିରୁ ଧ୍ୟାନ ହଟାଇ ନିଜ ସପକ୍ଷରେ ଜନ ସମର୍ଥନ ଜୁଟାଇବା ଲାଗି ୟାମିନ ୨୦୨୦ର ଶେଷାର୍ଦ୍ଧରେ ‘ଭାରତକୁ ବିଦା କର’ (ଇଣ୍ଡିଆ ଆଉଟ) ଅଭିଯାନର ଆରମ୍ଭ କରିଦେଇଥିଲେ । ଏହି ଅଭିଯାନର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା ମାଲଦିଭରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ଭାରତୀୟ ସୈନ୍ୟଙ୍କୁ ମାଲଦିଭରୁ ବିଦା କରିବା ଲାଗି ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରିବା । ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ତାହା ଆଶାନୁରୂପ ସଫଳତା ହାସଲ କରିପାରି ନଥିଲା । ତଥାପି ମାଲଦିଭ ସରକାର ଅହେତୁକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ଅଭିଯାନକୁ ବେଆଇନ ଘୋଷଣା କରିଦେଲେ । ତା’ପରେ ଦେଖାଗଲା ଯେ ୟାମିନଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ଜନମତ କ୍ରମେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି ।
ମାଲଦିଭର ସରକାର ଓ ବିରୋଧୀ ଦଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ନେଇ ଏହିପରି ଭାବେ ଉତ୍ତେଜନା ଲାଗି ରହିଥିବା ବେଳେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରାଳୟର ନିୟମିତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କ୍ରମେ ମାଲଦିଭରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ଭାରତୀୟ ହାଇକମିସନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସେଠାକାର ଗାଲୋଲୁ ଫୁଟବଲ ଷ୍ଟାଡ଼ିଅମରେ ୨୧ ଜୁନ ୨୦୨୨ରେ ଆଡ଼ମ୍ୱର ସହକାରେ ‘ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଯୋଗ ଦିବସ’ର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ କାର୍ୟ୍ୟକ୍ରମ ଚାଲୁଥିଲା ବେଳେ କିଛି ମୌଳବାଦୀ ଷ୍ଟାଡ଼ିଅମ ଭିତରକୁ ପଶି ଆସି ସେମାନଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରି କାର୍ୟ୍ୟକ୍ରମକୁ ଭଣ୍ଡୁର କରିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ହାତରେ ଥିବା ପ୍ଲାକାର୍ଡରେ ଲେଖାଥିଲା ଯେ ‘ଯୋଗ ଇସଲାମ ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପରିପନ୍ଥୀ’ । ସ୍ଥିତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣାଧୀନ କରିବା ଲାଗି ପୁଲିସକୁ ଅଧିକ ବଳ ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଲା, ଯାହାର ଫଳ ଓଲଟା ହେଲା ଓ ସାଧାରଣ ଜନତା ସରକାର ବିରୋଧୀ ହେବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ସମ୍ୱିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ ମାଲଦିଭ ଏକ ସୁନ୍ନୀ ଇସଲାମୀୟ ଦେଶ ହୋଇଥିବାରୁ ସେଠାରେ ଅନ୍ୟ ଧର୍ମାବଲମ୍ୱୀମାନେ ସର୍ବସାଧାରଣରେ ଧାର୍ମିକ କାର୍ୟ୍ୟକ୍ରମ କରିବା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବେଆଇନ । ତେଣୁ ଯୋଗ ଦିବସ ପାଳନ ‘ଅଣ-ଇସଲାମୀୟ’ ବୋଲି ପ୍ରତିପକ୍ଷ ପ୍ରଚାର କଲେ ଯାହା ଲୋକଙ୍କୁ ଭାରତ ବିରୋଧୀ ମନୋଭାବ ପୋଷଣ କରିବା ଲାଗି ଉସୁକାଇଲା । ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷକଙ୍କ ମତରେ କୂଟନୈତିକ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ମାଲଦିଭର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ପରିସ୍ଥିତି ପରଖି ଯୋଗ ଦିବସ ପାଳନ ଲାଗି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଥିଲେ, ହୁଏତ ଏଭଳି ସ୍ଥିତି ଉପୁଜି ନଥାଆନ୍ତା । ବସ୍ତୁତଃ ୨୦୨୨ ମସିହାର ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଯୋଗ ଦିବସ ପାଳନ ହିଁ ମାଲଦିଭରେ ପ୍ରତିପକ୍ଷଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଭାରତ ବିରୋଧୀ ପ୍ରଚାରକୁ ବଳ ଓ ଗତି ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରିବ । ଏହି ଘଟଣା ପରେ ଭାରତର କେଉଁଠି ହେଲେ ବି ଯଦି ସଂଖ୍ୟାଲଘୁଙ୍କ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ହୋଇଥିବାର ଖବର ମିଳିଲା, ମାଲଦିଭରେ ତାହାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଅନୁଭୂତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା । ଏହିପରି ଭାବେ ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ୟାମିନ ଆଗାମୀ ନିର୍ବାଚନରେ ନିଜ ସ୍ଥିତିକୁ ମଜବୁତ କରିବାର ପ୍ରୟାସ କରୁଥିଲା ବେଳେ ୨୦୨୨ ମସିହା ଡିସେମ୍ୱର ମାସରେ ସେ ଏକ ମାମଲାରେ ଅଦାଲତଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେଲେ ଓ ତାଙ୍କର ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିବାର ସ୍ୱପ୍ନ ଧୂଳିସାତ୍ ହୋଇଗଲା । ତେଣୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଦଳର ପ୍ରାର୍ଥୀ ମହମ୍ମଦ ମୁଇଜୁଙ୍କ ପ୍ରାର୍ଥୀତ୍ୱକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିବାକୁ ହେଲା । ଅତୀତରେ ମୁଇଜୁ ୟାମିନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ରୂପେ କାର୍ୟ୍ୟ କରିଥିଲେ ଓ ସେ ମଧ୍ୟ ଚୀନ ସପକ୍ଷବାଦୀ । ସେପ୍ଟେମ୍ୱର ୨୦୨୩ରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ନିର୍ବାଚନରେ ସେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସୁଲିହଙ୍କୁ ହରାଇ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହେଲେ । ଶାସନ ଭାର ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ ତାଙ୍କ ଆଚରଣ ଓ ଉଚ୍ଚାରଣରେ ଭାରତ ବିରୋଧୀ ମନୋଭାବ ସ୍ପଷ୍ଟ ଦୃଷ୍ଟିଗୋଚର ହେଉଛି । ମାଲଦିଭର ନବ ନିର୍ବାଚିତ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରଥମେ ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଯିବାର ପରମ୍ପରା ଥିଲା ବେଳେ ତାକୁ ଭଙ୍ଗ କରି ସେ ପ୍ରଥମେ ତୁର୍କୀକୁ ଯାଇଥିଲେ ।
‘ଭାରତକୁ ବିଦା କର’ ଅଭିଯାନ କେବଳ ସୈନ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ଯାଏଁ ସୀମିତ ରହିବ ନାହିଁ । ଭାରତ ସହ ହୋଇଥିବା ଶତାଧିକ ବ୍ୟାବସାୟିକ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚୁକ୍ତିର ପୁନଃସମୀକ୍ଷା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାହା ବିସ୍ତାରିତ ହେଲାଣି । ହୁଏତ ଏହି ଅଭିଯାନର ଆଗ ଧାଡ଼ିରେ ଥିବା ନେତାମାନଙ୍କର ବିସ୍ମୃତ ହୋଇ ନଥିବ ଯେ ୧୯୮୮ରେ ସେଠାରେ ବଳପୂର୍ବକ ଶାସନ ଦଖଲ ଲାଗି ସଂଘଟିତ ଏକ ବିଦ୍ରୋହକୁ ଭାରତ ଠିକଣା ସମୟରେ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରି ‘ଅପରେସନ କାକଟସ୍’ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରତିହତ କରିଥିଲା । ଆବଶ୍ୟକ ସାମରିକ କ୍ଷମତାର ଅଭାବ ଦର୍ଶାଇ ମାଲଦିଭ ସରକାରଙ୍କ ଅନୁରୋଧ କ୍ରମେ ଭାରତ ୨୦୦୯ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ କରି ମାଲଦିଭକୁ ତା’ର ସୁରକ୍ଷା ବଳୟ ଭିତରକୁ ଆଣିଥିଲା । ତଦନୁଯାୟୀ ଭାରତ ତରଫରୁ ମାଲଦିଭରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବେ ଦୁଇଟି ହେଲିକପ୍ଟର ରଖାଯିବା ସହିତ ତଟୀୟ ରାଡ଼ାର ଶୃଙ୍ଖଳର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାମରିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଗଲା । ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତର ମାତ୍ର ୭୭ ଜଣ ସାମରିକ ପଦାଧିକାରୀ ସେଠାରେ ମୁତୟନ ଅଛନ୍ତି । ୨୦୧୪ରେ ମାଲେଠାରେ ପିଇବା ପାଣିର ସଙ୍କଟ ଦେଖା ଦେଇଥିବା ବେଳେ ଭାରତ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା । ଏବେ ମଧ୍ୟ ସେଠାକାର ଲୋକେ ଉନ୍ନତ ଚିକିତ୍ସା ସୁବିଧା ପାଇବା ଲାଗି ଭାରତ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାଆନ୍ତି ।
ମାଲଦିଭ ଭାରତଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଇ ଚୀନର ନିକଟତର ହେବାକୁ ଚୀନର ‘ମୁକ୍ତା ହାର’ (ଷ୍ଟ୍ରିଙ୍ଗ ଅଫ୍ ପର୍ଲସ୍ ) କୌଶଳର ସଫଳତା ବୋଲି ମନେ କରାଯାଉଛି । ଏହି କୌଶଳ ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତ ଚାରିପାଖରେ ରହିଥିବା ଅନ୍ୟ ଦେଶର ବନ୍ଦର ଓ ଅନ୍ୟ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ ସୁବିଧାଗୁଡ଼ିକୁ ଚୀନ ନିଜ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ନେଇ ଭାରତକୁ ଘେରିରଖିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରୁଛି । ‘ମୁକ୍ତା ହାର’ କୌଶଳ ଅନ୍ତର୍ଗତ ବନ୍ଦରଗୁଡିକ ଚୀନର ମୁଖ୍ୟ ଭୂ-ଭାଗରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଆଫ୍ରିକାର ଜିବୁଟି ବନ୍ଦର ପର୍ୟ୍ୟନ୍ତ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ । ତଦନୁଯାୟୀ ପାକିସ୍ତାନର ଗ୍ୱାଦର, ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ହମ୍ୱନଟୋଟା, ମ୍ୟାନମାରର ସିଟ୍ଟୱେ, ବଙ୍ଗଳାଦେଶର ଚିଟ୍ଟାଗଙ୍ଗ ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକୁ ଚୀନ ଅନେକାଂଶରେ ନିଜ ଅକ୍ତିଆରକୁ ନେଇସାରିଛି । ସେହି କ୍ରମରେ ମାଲଦିଭ ଚୀନର ନିକଟତର ହେବା ଦ୍ୱାରା ମାଲେ ବନ୍ଦର ମଧ୍ୟ ଚୀନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ଚାଲିଯିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି । ‘ମୁକ୍ତା ହାର’ କୌଶଳ ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଚୀନର ବ୍ୟାବସାୟିକ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ଲାଗି ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଓ ତାହା ଭାରତ ବିପକ୍ଷରେ ଅଭିପ୍ରେତ ନୁହେଁ ବୋଲି ଚୀନ ତରଫରୁ ସଫେଇ ଦିଆଯାଉଥିଲେ ବି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ସେହି ଯୁକ୍ତିକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ନାରାଜ । କେବଳ ଭୁଟାନକୁ ବାଦ ଦେଲେ ଭାରତର ଅନ୍ୟ ସବୁ ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ଚୀନର ବିଆରଆଇ (ବେଲଟ ଆଣ୍ଡ ରୋଡ଼ ଇନିସିଏଟିଭ) ଯୋଜନାରେ ସାମିଲ ହୋଇସାରିଲେଣି, ଯେଉଁଥିରେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ ମାଧ୍ୟମରେ ଚୀନ ତା’ର ବ୍ୟାବସାୟିକ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ସହ ଏହି ଦେଶଗୁଡ଼ିକୁ ନିଜ ଆଡ଼କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବାରେ ପ୍ରୟାସରତ । ଭାରତର ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଚୀନ ଆଡ଼କୁ ଢଳିବା ଭାରତ ପାଇଁ ଶୁଭଙ୍କର ହୋଇ ନପାରେ ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ ପ୍ରଥମ ଦଫା ଶପଥ ଗ୍ରହଣ ଉତ୍ସବରେ ଯୋଗ ଦେବା ଲାଗି ପାକିସ୍ତାନର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନୱାଜ ସରିଫଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପଡ଼ୋଶୀ ସାର୍କ ଦେଶଗୁଡ଼ିକର ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟମାନେ ଆମନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲେ । ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ‘ପଡୋଶୀ ପ୍ରଥମେ’ (ନେବରହୁଡ଼୍ ଫାଷ୍ଟ୍) ନୀତିକୁ ଅନୁସରଣ କରି ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସହ ମୈତ୍ରୀପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ପର୍କ ଗଢ଼ି ତୋଳିବା । ମାତ୍ର ଗତ ଦଶ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ‘ପଡ଼ୋଶୀ ପ୍ରଥମେ’ ନୀତି ଦୃଢ଼ ହେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଛି । ଭୁଟାନ ଭିନ୍ନ ଅନ୍ୟ ସବୁ ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ସହ ଭାରତର ସମ୍ପର୍କ ନିମ୍ନମୁଖୀ ହୋଇଛି । ହୁଏତ ଭାରତର ‘ବଡ଼ଭାଇ ପଣିଆ’ ସେମାନଙ୍କୁ ଭଲ ଲାଗୁ ନଥାଇପାରେ । ପ୍ରତି ଦୁଇ ବର୍ଷରେ ଥରେ ଆହୂତ ହେବାକୁ ଥିବା ‘ସାର୍କ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ’ ଗତ ନଅ ବର୍ଷ ଧରି ହୋଇ ନପାରିବା ଯୋଗୁଁ ସାର୍କ ସଂଗଠନ ବସ୍ତୁତଃ ନିଷ୍କ୍ରିୟ ହୋଇପଡ଼ିଛି । ପଡ଼ୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କକୁ ଦୃଢ଼ କରିବା ଦିଗରେ ସାର୍କ ଯେ ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ମଞ୍ଚ ତାହା କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ । ତେଣୁ ଭାରତକୁ ଏହି ମଞ୍ଚର ସଫଳ ଉପଯୋଗ କରିବା ଦିଗରେ ତତ୍ପର ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏବେ ବି ଅଧିକାଂଶ ମାଲଦିଭ ଅଧିବାସୀ ଭାରତକୁ ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତ ବନ୍ଧୁ ଭାବେ ଦେଖୁଥିବାରୁ ଭାରତ ଏହାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ପୁରୁଣା ସଦଭାବକୁ ପୁନଃପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ଦିଗରେ ଯତ୍ନଶୀଳ ହେବା ଜରୁରୀ ।
Comments
Post a Comment