Skip to main content

'ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ'ର ସ୍ୱଚ୍ଛତାକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ

୨୦୧୭-୧୮ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଜାରି ହୋଇଥିବା ୨୨୨ କୋଟି ଟଙ୍କାର ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡରୁ କେବଳ ବିଜେପି ଦଳ ୨୧୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ଅର୍ଥାତ ପ୍ରାୟ ୯୪ ପ୍ରତିଶତର ସିଂହଭାଗ ହାତେଇବା କଥା ଜଣା ପଡିବା ପରେ ଏହା ଅନେକଙ୍କୁ ବିସ୍ମିିତ କରିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ମାତ୍ର ୫ କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଇଥିବା ବେଳେ ଅନ୍ୟ ସବୁ ଦଳ ମିଶି ମାତ୍ର ୭ କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଇଥିବା ଜଣା ପଡିଲା । ଅଡିଟ ପରେ ୨୦୧୮-୧୯ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷର ସ୍ଥିତି ସ୍ପଷ୍ଟ ହେବାକୁ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଶାସକ ବିଜେପି ଦଳ ଯେ ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ ଯୋଜନାର ସର୍ବାଧିକ ଲାଭାର୍ଥୀ ହେବ, ଏଥିରେ ତିଳେ ମାତ୍ର ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ । ଶାସକ ଦଳର ଚୁମ୍ବକୀୟ ଆକର୍ଷଣ ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡକୁୁ ତା ନିକଟକୁୁ ଟାଣି ନେଇଯିବା ପ୍ରଣିଧାନର ବିଷୟ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ତାହା ନିଶ୍ଚିତ ରୂପେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ବିପଜ୍ଜନକ ।

ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡର ପ୍ରଚଳନ କରାଯିବା ବେଳେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡିକର ପାଣ୍ଠି ସଂଗ୍ରହ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଆସିବା ଦରକାର । ଏହାଦ୍ୱାରା ଦଳଗୁଡିକ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଟଙ୍କା ପାଇବେ ଓ ପ୍ରଚଳିତ ଅସ୍ୱଚ୍ଛ ପାଣ୍ଠି ସଂଗ୍ରହ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ପରିସମାପ୍ତି ଘଟି ଏକ ଯଥେଷ୍ଟ ସ୍ୱଚ୍ଛ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଅୟମାରମ୍ଭ ହେବ । ହଜାରେ, ଦଶ ହଜାର, ଲକ୍ଷେ, ଦଶ ଲକ୍ଷ ଓ ଏକ କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ଏହି ବଣ୍ଡଗୁଡିକ ସାରା ଦେଶରେ ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟେଟ ବ୍ୟାଙ୍କର ୨୯ଟି ଭାରପ୍ରାପ୍ତ ଶାଖାରେ ବର୍ଷର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କେତୋଟିି ମାସର ଅଳ୍ପ କେଇ ଦିନ ପାଇଁ କିଣିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଯେ କୌଣସିି ଭାରତୀୟ ନାଗରିକ ଓ ଭାରତରେ ପଞ୍ଜିକୃତ କମ୍ପାନୀ ଏହି ବଣ୍ଡ କିଣି ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ ଚାନ୍ଦା ଆକାରରେ ଦେଇଥାନ୍ତି । ଜନ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଆଇନ, ୧୯୫୧ର ଧାରା ୨୯(କ) ଅଧୀନରେ ପଞ୍ଜିକୃତ ଓ ଗତ ଲୋକସଭା ଏବଂ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଅନ୍ତତଃ ପକ୍ଷେ ଏକ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟ ପାଇଥିବା ସମସ୍ତ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଏହି ବଣ୍ଡ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଯୋଗ୍ୟ ।

ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ ଯୋଜନା ଘୋଷଣା ହେବା ସହ ଜନ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଆଇନ, କମ୍ପାନୀ ଆଇନ, ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆଇନ ଆଦିରେ ମଧ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ହେଲା । ଅତି ଚତୁରତାର ସହ ଜନ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଆଇନରେ କରା ଯାଇଥିବା ପରିବର୍ତ୍ତନ ଅନୁଯାୟୀ, କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ଦଳ ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ ମାଧ୍ୟମରେ ପାଉଥିବା ଚାନ୍ଦାର ବିବରଣୀ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କୁ ଜଣାଇବା ଆଉ ଜରୁରୀ ନୁହେଁ । ଫଳରେ ଚାନ୍ଦା ଦାତାଙ୍କ ବାବଦରେ କୌଣସି ତଥ୍ୟ କମିଶନଙ୍କୁ ଅବଗତ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ନାହିଁ । ଆୟକର ଆଇନର ଧାରା ୧୩(କ) ଅନୁଯାୟୀ ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ ମାଧ୍ୟମରେ ଦାନ ଦେଉଥିବା କମ୍ପାନୀଗୁଡିକୁ ଦାନ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ କୌଣସି ରେକର୍ଡ ରଖିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ । ତେଣୁ ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ ମାଧ୍ୟମରେ ବି ଚାନ୍ଦା ଦାତା କେଉଁ ଦଳକୁ କେତେ ଟଙ୍କା ଦେଇଛନ୍ତି ସେ ସମ୍ପର୍କରେ କୌଣସି ତଥ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ବା ଆୟକର ବିଭାଗ ନିକଟରୁ ମିଳି ପାରିବ ନାହିଁ ।

ସେହିପରି ୨୦୧୭ ମସିହା ପୂର୍ବରୁ କମ୍ପାନୀ ଆଇନ, ୨୦୧୩ର ଧାରା ୧୮୨ ଅନୁଯାୟୀ ରାଜନୈତିକ ଚାନ୍ଦା ଦେବାକୁ ଆଗ୍ରହୀ କୌଣସି କମ୍ପାନୀ ତାର ତିନି ବର୍ଷର ହାରାହାରି ଲାଭର ସର୍ବାଧିକ ଶତକଡା ୭.୫ ଭାଗ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡିକୁ ଚାନ୍ଦା ଆକାରରେ ଦେଇ ପାରୁଥିଲେ ଓ ସେ କେଉଁ ଦଳକୁ କେତେ ଟଙ୍କା ଦେଲେ ତାହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଥିଲା, ଯାହାକୁ ଉଠାଇ ଦିଆଗଲା । ଏଣିିକି ଚାନ୍ଦା ଦେବା ପାଇଁ ଗୋଟିଏ କମ୍ପାନୀକୁ ଅନ୍ତତଃ ପକ୍ଷେ ତିନି ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ହେବା ଓ ଲାଭ କରୁଥିବାର ଆଉ କୌଣସି ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଲା ନାହିଁ । ଏହାଦ୍ୱାରା ନୂଆ ତିଆରି ହୋଇଥିବା କମ୍ପାନୀଟିଏ ମଧ୍ୟ ତାର ଲାଭ ହୋଇଥାଉ କି ନ ଥାଉ, ନିର୍ବିଘ୍ନରେ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କା ଚାନ୍ଦା ଦେଇପାରିବ । ଏପରିକି ବିଦେଶୀ କମ୍ପାନୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଭାରତରେ ସେମାନଙ୍କ ସେଲ (ନାମକୁ ମାତ୍ର) କମ୍ପାନୀ ଜରିଆରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡିକୁ ଚାନ୍ଦା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇ ଦେଶର ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବିତ କରି ପାରିବେ, ଯାହା ଦେଶର ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ । ତା ଛଡା ବିପଦଗ୍ରସ୍ତ, ମୃତ ପ୍ରାୟ ତଥା ସେଲ ଓ ସରକାରୀ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଚିହ୍ନା ରହି ଅସୀମିତ ଚାନ୍ଦା ଦେଇପାରିବେ । କମ୍ପାନୀ ଆଇନରେ ଏହି ସଂଶୋଧନ ଯୋଗୁ ଦେଶର ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜନ ସାଧାରଣଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ଓ ଅଧିକାର ଗୌଣ ହୋଇ ବେସରକାରୀ କମ୍ପାନୀଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ ଅଗ୍ରାଧିକାର ପାଇବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ ।

ବିଦେଶୀ ଦାନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଆଇନ (ଏଫସିଆରଏ, ୨୦୧୦)ର ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩(୧)(ଗ) ଅନୁଯାୟୀ ରାଜନୈତିକ ଦଳର ବିଦେଶୀ କମ୍ପାନୀଠାରୁ ଦାନଗ୍ରହଣ ନିଷିଦ୍ଧ ଥିଲା । ଉଭୟ ବିଜେପି ଓ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ବେଦାନ୍ତ ଓ ତାର ସହାୟକ କମ୍ପାନୀଙ୍କଠାରୁ ବିଦେଶୀ ଦାନଗ୍ରହଣ ଅଭିଯୋଗରେ ଦିଲ୍ଲୀ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ୨୦୧୪ ମସିହାରେ ଭର୍ତ୍ସିିତ ହୋଇଥିଲେ । ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୧୮ରେ ଏଫସିଆରଏ ଆଇନକୁ ସଂଶୋଧନ କରାଗଲା ଯଦ୍ଦ୍ୱାରା ଦଳଗୁଡିକ ପାଇଁ ବିଦେଶୀ ଦାନ ସଂଗ୍ରହରେ ଥିବା କଟକଣା ଲାଘବ ହେଲା । ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ, ଦଣ୍ଡରୁ ବର୍ତ୍ତିବା ପାଇଁ ଚଂଚକତାର ସହ ଏହାକୁ ମନି ବିଲ ଭାବେ ଗୃହୀତ କରାଇ ପିଛିଲା ଭାବେ ୧୯୭୬ରୁ ଲାଗୁ କରାଇ ନିଆଗଲା । ଏଥିରେ ବିଜେପି ଓ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ଲାଭାନ୍ୱିତ ହେଉଥିବାରୁ ଉଭୟେ ନୀରବ ରହିଲେ । ଦେଶପ୍ରେମ ଓ ଦେଶ-ପ୍ରଥମେ କଥା କହୁଥିବା ଦଳମାନେ ଦଳୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଦେଶର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ କିପରି ଜଳାଞ୍ଜଳି ଦେଇପାରନ୍ତି, ଇଏ ତାର ଏକ ନମୁନା ମାତ୍ର ।

ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡର ସାମ୍ବିଧାନିକ ବୈଧତା ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇ ଆସୋସିଏସନ ଫର ଡେମୋକ୍ରାଟିକ ରିଫର୍ମସ (ଏଡିଆର), ‘କମନ କଜ’ ଭଳି ସାମାଜିକ ସଂଗଠନ ଓ ସିପିଏମ ଦଳ ପକ୍ଷରୁ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟରେ ଦାୟର ହୋଇଥିବା ମାମଲାଗୁଡିକର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ଉପଲବ୍ଧି କରି କୋର୍ଟ ଏଗୁଡିକର ଶୁଣାଣି ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ବଣ୍ଡର କେତେଗୁଡିଏ ଦିଗ ସମ୍ବିଧାନର ବିରୋଧାଚରଣ କରୁଥିବା ପରି ମନେ ହୁଏ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଏଥିରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳ କାହାଠାରୁ ଚାନ୍ଦା ଗ୍ରହଣ କଲେ ବା ଦାତା କେଉଁ ଦଳକୁ ଚାନ୍ଦା ପ୍ରଦାନ କଲେ ତାହା ଜଣାଇବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ । ଏଭଳି ଚାନ୍ଦା ପ୍ରଦାନ କମ୍ପାନୀ-ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନଙ୍କ ମଧୁଚନ୍ଦ୍ରିକାକୁ ଅଧିକ ସୁଦୃଢ କରିଥାଏ ଓ କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ ଲାଇସେନ୍ସ ଓ ବ୍ୟାଙ୍କ ଲୋନ ଭଳି ‘ପ୍ରତିବଦଳରେ ଅନୁକମ୍ପା’ (କୁଇଡ ପ୍ରୋ କୁଓ) ହାସଲ କରିବା ଦିଗରେ କମ୍ପାନୀକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ । ଫଳରେ କେଉଁ ଦଳ କାହା ନିକଟରୁ କେତେ ଟଙ୍କା ଚାନ୍ଦା ଆକାରରେ ସଂଗ୍ରହ କଲେ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଉପଲବ୍ଧ ନଥିବାରୁ ମତଦାତା ପକ୍ଷରେ ତଥ୍ୟ ଆଧାରିତ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନେବାରେ ଅସୁବିଧା ହୋଇଥାଏ । ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୯(୧)(କ)ରେ ସ୍ଥାନିତ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଆଧାରରେ ମୁକ୍ତ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ଭୋଟ ଦାନ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ସଂକ୍ରାନ୍ତୀୟ ସମସ୍ତ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ତଥ୍ୟ ମତଦାତାଠାରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେବା ମଧ୍ୟ ଏକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର । ମତଦାତାର ଏହି ଅଧିକାରକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ଅତୀତରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଆପରାଧିକ ରେକର୍ଡ ଘୋଷଣା କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । ରାଜନୈତିକ ଦଳକୁ କିଏ ଚାନ୍ଦା ଦେଉଛି ତାହା ମତଦାତା ଜାଣି ପାରୁ ନଥିବାରୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଚାନ୍ଦା ପ୍ରଦାନକାରୀ ସେହି ଦଳ ଉପରେ କେଉଁ ଧରଣର ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରିବ, ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ମଧ୍ୟ ସେ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିି ପାରି ନ ଥାଏ । ଫଳରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଗୁରୁୁତ୍ୱ ହ୍ରାସ ପାଇବା ସହ ପରୋକ୍ଷରେ ତାର ସାମ୍ବିଧାନିକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର କ୍ଷୁଣ୍ଣ ହେଉଛି ବୋଲି ଅନେକଙ୍କ ମତ ।

୨୦୧୮ ମସିହାରେ ସମୁଦାୟ ପ୍ରାୟ ୧୦୫୭ କୋଟି ଟଙ୍କାର ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ ବିକ୍ରି ହୋଇଥିବା ବେଳେ ୨୦୧୯ର ଜାନୁଆରୀରୁ ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ତାହା ଶତକଡା ୬୨ ଭାଗ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୧୭୧୬ କୋଟି ଟଙ୍କାରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ସାରା ଦେଶରେ ବିକ୍ରି ହୋଇଥିବା ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡର ପ୍ରାୟ ୯୭ ପ୍ରତିଶତ ହେଉଛି ଦଶ ଲକ୍ଷ ଓ ଏକ କୋଟି ଟଙ୍କିଆ ବଣ୍ଡ । ଅର୍ଥାତ ହଜାରେ, ଦଶ ହଜାରିଆ ଓ ଲକ୍ଷେ ଟଙ୍କିଆ ବଣ୍ଡର ବିକ୍ରି ନଗଣ୍ୟ । ତେଣୁ ଅନ୍ତତଃ ସାଧାରଣ ଲୋକେ ଯେ ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ ମାଧ୍ୟମରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡିକୁ ଦାନ ଦେଉ ନାହାନ୍ତି ଓ ବୁଝି ହେଉଥିବା କାରଣରୁ ଦାନ ପ୍ରଦାନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କମ୍ପାନୀମାନେ ହିଁ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି, ତାହା ସୁସ୍ପଷ୍ଟ ।

କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ କମ୍ପାନୀ କେତେ ଟଙ୍କାର ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ କିଣିଲେ ଓ କେଉଁ ଦଳକୁ କେତେ ପ୍ରଦାନ କଲେ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ତଥ୍ୟ କେବଳ ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟେଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ନିକଟରେ ଉପଲବ୍ଧ ଓ ସେହି ବ୍ୟାଙ୍କ ସରକାରୀ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ଥିବାରୁ ଏ ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ସହଜରେ ଶାସକ ଦଳ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଯିବା କିଛି ବିଚିତ୍ର ନୁହେଁ । ବିରୋଧୀ ଦଳକୁ ବଣ୍ଡ ପ୍ରଦାନ କଲେ ସମ୍ପୃକ୍ତ କମ୍ପାନୀକୁ ସରକାରୀ ତନ୍ତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ହଇରାଣ କରାଯିବାର ଭୟ ରହିଛି । ତେଣୁ ବିରୋଧୀ ଦଳଗୁଡିକ ଲାଗି ବଣ୍ଡ ଜରିଆରେ ଚାନ୍ଦାର ସ୍ରୋତ କ୍ଷୀଣ ହୋଇଯିବା ସ୍ୱାଭାବିକ । ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ ଏପରି ଏକ ଅସ୍ୱଚ୍ଛ କାଚ ସଦୃଶ ଯାହା ଶାସନରେ ଥିବା ଲୋକଙ୍କୁୁ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଦିଶୁଥିଲେ ବି ଶାସନ ବାହାରେ ଥିବା ଦଳଗୁଡିକ ପାଇଁ ଅସ୍ୱଚ୍ଛ । ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ ମାଧ୍ୟମରେ ଶାସକ ଦଳଗୁଡିକ ସବୁ ବେଳେ ଅର୍ଥ ବଳରେ ପରିପୁଷ୍ଟ ରହିବେ ଓ ଯାହା ବଳରେ ନିର୍ବାଚନ ବେଳେ ମତଦାନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରାଯାଇ ପାରିବ । ଫଳରେ ମୁକ୍ତ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ନିର୍ବାଚନ ପରିଚାଳନାରେ ଅନ୍ତରାୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ଗଣତନ୍ତ୍ର ବିପନ୍ନ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଥିବାରୁ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉଚ୍ଛେଦ କରାଯିବା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ମଧ୍ୟ ନିଜ ମତ ବ୍ୟକ୍ତ କରି ସାରିଛନ୍ତି । କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ଦଳ କମ୍ପାନୀଙ୍କ ନିକଟରୁ ସିଧାସଳଖ ଚାନ୍ଦା ଗ୍ରହଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷିଦ୍ଧ କରି ତା ସ୍ଥାନରେ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ପରିଚାଳିତ ଏକ ‘ଜାତୀୟ ନିର୍ବାଚନୀ ପାଣ୍ଠି’ ଗଠନ କଥା ଚିନ୍ତା କରାଯାଇ ପାରେ, ଯେଉଁଥିରେ କମ୍ପାନୀ ଓ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷ ଦାନ ଦେଇ ପାରିବେ । ଦଳଗୁଡିକୁ ସେମାନେ ପାଇଥିବା ଭୋଟର ପ୍ରତିଶତ ଆଧାରରେ ପାଣ୍ଠି ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ । ଫଳରେ ‘ପ୍ରତିବଦଳରେ ଅନୁକମ୍ପା’ ହାସଲ କରିବାର ସମ୍ଭାବନା କ୍ଷୀଣ ହୋଇ କମ୍ପାନୀ-ରାଜନୈତିକ ଦଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ମଧୁଚନ୍ଦ୍ରିକାରେ ଯବନିକା ନ ପଡିଲେ ବି ତାହା ହ୍ରାସ ପାଇବ । କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ମଧ୍ୟ ତା ନିର୍ବାଚନୀ ଇସ୍ତାହାରରେ ଏ ଭଳି ଏକ ପାଣ୍ଠି ଗଠନ ସପକ୍ଷରେ ଥିବାରୁ ଏ ନେଇ ରାଜନୈତିକ ଦଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଚାର ବିମର୍ଶ ହେବା ଉଚିତ । ତେଣୁ ଆଗାମୀ ଦିନରେ ନିର୍ବାଚନୀ ବଣ୍ଡ ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଯେ କେବଳ ବଣ୍ଡର ବୈଧତାର ପ୍ରଶ୍ନର ସମାଧାନ କରିବ ତା ନୁହେଁ, ବରଂ ଭବିଷ୍ୟତ ନିର୍ବାଚନୀ ରାଜନୀତି ଉପରେ ଏହାର ସୁଦୂର ପ୍ରସାରୀ ପ୍ରଭାବ ପଡିବାର ଆଶା କରାଯାଏ ।

Published in Odia daily Sambad on April 10, 2019

Comments

Popular posts from this blog

‘ଦାଦନ’ ନୁହେଁ କି ‘ପ୍ରବାସୀ’ ନୁହେଁ

“ମୁଁ ଜଣେ ଓଏଏସ ଅଫିସର । ତୋ’ ଭଳି କେଉଁଠିକୁ ଯାଇ ଦାଦନ ଖଟୁ ନାହିଁ ।” କିଛି ବାହାର ରାଜ୍ୟରେ କାମ କରି ଓଡିଶାକୁ ଫେରିଥିବା ଶ୍ରମିକଙ୍କ ପ୍ରତି ଜଣେ ଉତକ୍ଷିପ୍ତ ବିଡିଓଙ୍କର ଏ ଭଳି ଆପ ତ୍ତି ଜନକ କଟୂ ମନ୍ତବ୍ୟ ଭାଇରାଲ ହେବା ପରେ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ତାହା ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କୁ ବ୍ୟଥିତ ଓ ସ୍ତମ୍ଭୀଭୂତ କଲା । ଏଭଳି ଶ୍ରମିକଙ୍କ ଘରବାହୁଡାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କିଛି ସରକାରୀ ଅଧିକାରୀଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନଙ୍କୁ ଦାଦନ ଶ୍ରମିକ ଭାବେ ସମ୍ବୋ ଧନ  କରି ତା ଚ୍ଛ ଲ୍ୟ କରିବା ସହିତ ‘ଦାଦନ’ ଶବ୍ଦଟିକୁ ଏକ ଗାଳି ରୂପେ ବ୍ୟବହାର କରିଥିବାର ଅନେକ ଘଟଣା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା । ଏମାନେ ଫେରିବା ପରେ ଓଡିଶାରେ କରୋନା ଆକ୍ରାନ୍ତଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ ସଂକ୍ରମିତ ହେବାର ଭୟ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହୋଇଥିଲା ବେଳେ ସ୍ଥଳ ବିଶେଷରେ ଫେରିଥିବା କେତେକଙ୍କ ଆଚରଣ ମଧ୍ୟ ସେଥିପାଇଁ ଖୋରାକ ଯୋଗାଇଥିଲା । “ଓଡିଶାକୁ ଫେରିବା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କୁ କାକୁତି ମିନତି ହୋଇ ହାତ ଯୋଡି ଭିଡିଓ ପଠାଉଥିଲେ । ଏଠି ପହ ଞ୍ଚି ଲା ପରେ ଉତ୍ପାତ ହେଉଛନ୍ତି । ଦାଦନ ଖଟିବାକୁ ଗଲା ବେଳେ କ’ଣ ସରକାରଙ୍କୁ ଜଣାଇ ଯାଇଥିଲେ? ଏମାନଙ୍କୁ ଓଡିଶା ଭିତରେ ପୂରାଇ ଦେବା କଥା ନୁହେଁ ।”, ବୋଲି କେହି କେହି ଖୋଲାଖୋଲି କହୁଥିବା ବେଳେ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଥିବା ଘୃଣା ଭାବ ସେଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ରୂପେ ଜଣା ପଡୁଛି । ଏହ...

ଭଲଗପ - 2021

2021ରେ  ପ୍ରକାଶିତ ପାଠକ ଓ ଲେଖକଙ୍କ ପସନ୍ଦର କିଛି ଭଲ ଗପ 2021ରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିବା 1600ରୁ ବେଶି ଲେଖକଙ୍କର 6100ରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଓଡିଆ ଗପ ମଧ୍ୟରୁ ପାଠକ ଓ ଲେଖକଙ୍କ ପସନ୍ଦର କିଛି ଭଲ ଗପ ବାଛିବାର ଏକ ପ୍ରୟାସ ଚାଲିଛି । ତଦନୁଯାୟୀ ପାଠକ ଓ ଲେଖକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା  ପ୍ରସ୍ତାବ ଦାଖଲର ଶେଷ ତାରିଖ ମେ 31, 2022 ସୁଦ୍ଧା 260 ଜଣ ଲେଖକଙ୍କର 368ଟି ଭଲ ଗପର ସୂଚନା ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଛି ଯାହା ନିମ୍ନ ପ୍ରଦତ୍ତ ତାଲିକାରେ ସ୍ଥାନିତ । ଏହି ଗପଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରୁ 42ଟି ଗପର ପିଡିଏଫ ମିଳି ନାହିଁ । ପିଡିଏଫ ବା ସ୍ପ୍କାନ କପି ଉପଲବ୍ଦାଧ କରାଇବା ପାଇଁ ଆଉ 7 ଦିନ ସମୟ ଦିଆଯାଉଛି । ପ୍ରତିଟି ଗପ ପଢା ହେବାକୁ ଥିବାରୁ ତାପରେ ପିଡିଏଫ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇ ପାରି ନଥିବା ଗପଗୁଡିକୁ ଚୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ ବାଦ ଦିଆଯିବ । (ସରଳ କୁମାର ଦାସ) 9437038015 saral_das@yahoo.co.in ତାଲିକାରେ ସ୍ଥାନିତ କୌଣସି ଗପ 2021 ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲେ ଲେଖକ ଓ ପାଠକମାନେ ତାହା ଜଣାଇବାକୁ ଅନୁରୋଧ । ଜଣାପଡିଲେ ସେଇଟିକୁ ତାଲିକାରୁ ବାଦ ଦିଆଯିବ । ପ୍ରତିଟି ମନୋନୀତ ଗପ ପଢା ହେବାକୁ ଥିବାରୁ ସେଗୁଡିକର ପିଡିଏଫ ପଠାଇବାକୁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଲେଖକମାନଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ । ଏକାଧିକ ଗପ ଥିବା ଲେଖକଙ୍କ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗପଟିକୁ ଚୟନ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଛି । କ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖକ ଗଳ୍ପର ନାମ କେଉଁଠି(ପତ୍ରିକା ଇତ୍ୟାଦି) ପ୍ରକାଶନ ସଂଖ୍ୟା/ ତାରିଖ 1 ଅଜୟ ...

‘ଭିକରେ ମିଳିଥିବା ସ୍ୱାଧୀନତା’ ଓ ‘ପଦ୍ମଶ୍ରୀ’ ପ୍ରତ୍ୟାହାର

ଦେଶକୁ ୧୯୪୭ରେ ମିଳିଥିବା ‘ସ୍ୱାଧୀନତା’, ସ୍ୱାଧୀନତା ନୁହେଁ ବରଂ ‘ଭିକ’ ଥିଲା ଓ ୨୦୧୪ରେ ମୋଦୀ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବା ପରେ ହିଁ ଭାରତକୁ ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ମିଳିଥିଲା ବୋଲି କହି ବଲିଉଡ ଅଭିନେତ୍ରୀ ତଥା ‘ପଦ୍ମଶ୍ରୀ’ ପ୍ରାପ୍ତ କଙ୍ଗନା ରଣାୱତ ଏବେ ବିବାଦରେ । ଦେଶବ୍ୟାପୀ ତାଙ୍କ ଏହି ଉକ୍ତିର ବିରୋଧ ହୋଇ ତାଙ୍କଠାରୁ ‘ପଦ୍ମଶ୍ରୀ’ ପ୍ରତ୍ୟାହାର ଦାବି ହେଉଛି । କେହି କେହି ଏହା ତାଙ୍କ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ବୋଲି ଯୁକ୍ତି ବାଢୁଥିବା ବେଳେ ରାଷ୍ଟ୍ରପ୍ରଦତ୍ତ ସମ୍ମାନର ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ ଉପରେ ଆତ୍ମନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଅଙ୍କୁଶ ଲାଗିବା ଉଚିତ କି ନୁହେଁ ସେ ନେଇ ମଧ୍ୟ ବିମର୍ଶ ହେବାକୁ ଲାଗିଲାଣି । ‘ପଦ୍ମଶ୍ରୀ’ ଭଳି ଏକ ସମ୍ମାନରେ ଭୂଷିତ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଦେଶର ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇବା ଦ୍ୱାରା ଅନେକେ ‘ପଦ୍ମଶ୍ରୀ’ ସମ୍ମାନର ମର୍ଯ୍ୟାଦାକୁ ଅକ୍ଷୁଣ୍ଣ ରଖିବାରେ ସେ ଅସମର୍ଥ ବୋଲି ମଣୁଛନ୍ତି । ତେବେ ଏ ଭଳି ଭାବେ ସମ୍ମାନିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଆପତ୍ତିଜନକ ଓ ବିବାଦିତ ଉଚ୍ଚାରଣ ଓ ଆଚରଣ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ନିକଟରୁ ସମ୍ମାନ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରାଯାଇପାରିବ କି ଓ ସେଥିପାଇଁ ବିଧି ବ୍ୟବସ୍ଥା କ’ଣ, ତାହା ଆଲୋଚନାଯୋଗ୍ୟ । ଅତୀତରେ ପଦ୍ମ ସମ୍ମାନ ଘୋଷଣା ହେଲା ପରେ ମୌଲାନା ଅବୁଲ କଲାମ ଆଜାଦ, ସୁନ୍ଦରଲାଲ ବହୁଗୁଣା, ବାବା ଆମତେ, ବିଲାୟତ ଖାଁ, ବାଦଲ ସରକାର, କାଳୀଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ପରି କିଛି ସମ୍ମାନିତ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଭିନ୍ନ କା...

ପେଗାସସ୍ ମାମଲା ସରକାରଙ୍କ ତଣ୍ଟିରେ କଣ୍ଟା ହେବ ?

ପେଗାସସ୍ ମାମଲାରେ ଏକାଧିକ ପିଟିସନର ବିଚାର କରି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଏନ ଭି ରମଣାଙ୍କ ସମେତ ଏକ ତିନି ଜଣିଆ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଅକ୍ଟୋବର ୨୭, ୨୦୨୧ରେ ଦେଇଥିବା ଆଦେଶକୁ ଅନେକେ ‘ଐତିହାସିକ’ କହୁଥିବା ବେଳେ ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଭର୍ତ୍ସିତ ହୋଇଛନ୍ତି ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଉଛି । ନାଗରିକଙ୍କ ମୌଳିକ ଅଧିକାରକୁ ଅକ୍ଷୁଣ୍ଣ ରଖିବା ପାଇଁ ଏହି ୪୬ ପୃଷ୍ଠା ବିଶିଷ୍ଟ ଆଦେଶଟି ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିବାକୁ ଯାଉଥିବାରୁ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ବିମର୍ଶର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । କାନାଡାର ଟରୋଣ୍ଟୋ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଅଧୀନସ୍ଥ ‘ସିଟିଜେନ ଲ୍ୟାବ’ ସେପ୍ଟେମ୍ୱର ୨୦୧୮ରେ ଇସ୍ରାଏଲି ଟେକ୍ନୋଲୋଜି କମ୍ପାନୀ ଏନଏସଓ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ପେଗାସସ୍ ନାମକ ସ୍ପାଏୱେୟାର ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ । ଏହି ସ୍ପାଏୱେୟାରକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଯେ କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିର ଫୋନ, କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଭଳି ଡିଜିଟାଲ ଉପକରଣଗୁଡିକୁ ସ୍ପର୍ଶ ନ କରି ମଧ୍ୟ ସେଗୁଡିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ହେବ । ଥରେ ଏହି ସ୍ପାଏୱେୟାର ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଥିବା ଉପକରଣରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ହୋଇଗଲେ ସେଥିରେ ଥିବା ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ (ଡାଟା) ସହ ଉପକରଣର ଇ-ମେଲ, ଟେକ୍ସଟ, ଫୋନ, କ୍ୟାମେରା, ରେକର୍ଡିଙ୍ଗ କରିବା କ୍ଷମତାଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ସ୍ପାଏୱେୟାର ବ୍ୟବହାରୀଙ୍କ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ଚାଲିଯାଇଥାଏ ଓ ସମ୍ପୃକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଅଜାଣତରେ ଅନ୍ୟ ତଥ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଉପକରଣର...

2024ର ଭଲ ଗପ

  2024 ମସିହାର ଭଲ ଗପ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାଠକ ଓ ଲେଖକଙ୍କଠାରୁ ମିଳିଥିବା 2024 ମସିହାରେ ବିଭିନ୍ନ ପତ୍ରପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ ପାଠକାଦୃତ ଗପର ସୂଚନା ଦିଆଯାଇଛି । ଗପଗୁଡ଼ିକୁ ପଢ଼ିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବେ । ମୁଁ କେବଳ ଗପଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବି । ଗପଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପର୍କରେ ମୋର କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମତ ସ୍ଥାନିତ ହେବନାହିଁ । ପଢ଼ିଥିଲେ ଗପ ସମ୍ପର୍କରେ ଆପଣମାନଙ୍କ ମୂଲ୍ୟବାନ ମତାମତ ଜଣାଇବାକୁ ଅନୁରୋଧ । ଯେ କୌଣସି ପାଠକ, ସମ୍ପାଦକ ବା ଲେଖକ ତାଙ୍କୁ ଭଲ ଲାଗିଥିବା ଯେ କୌଣସି ଗପର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବେ । ଗପଗୁଡ଼ିକ ହସ୍ତଗତ ହେଲେ ସେଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଏହି ତାଲିକା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯିବ । ଲେଖକମାନେ ଚାହିଁଲେ ସେମାନଙ୍କ ଗପଟିକୁ ବଦଳାଇପାରିବେ । ଯୁବ କଥାକାରମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଜନ୍ମ ତାରିଖ ଜଣାଇଲେ ସେମାନଙ୍କ ଗପକୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବର୍ଗରେ ରଖାଯାଇପାରିବ । ଭୁଲ ବର୍ଗରେ ଥିଲେ ଜଣାଇବାକୁ ଅନୁରୋଧ । ଲେଖକଙ୍କ ନାମର ଆଦ୍ୟ ଅକ୍ଷର କ୍ରମରେ ଗପଗୁଡ଼ିକ ସଜ୍ଜିତ ହୋଇଛି । ସରଳ କୁମାର ଦାସ ୯୪୩୭୦ ୩୮୦୧୫ saral_das@yahoo.co.in (କ) ଜାନୁଆରୀ ୧ , ୧ ୯ ୮୦ ପରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ଯୁବ କଥାକାରଙ୍କ ଗଳ୍ପ କ୍ରମିକ ସଂଖ୍ୟା ଲେଖକ ଗଳ୍ପର ନାମ କେଉଁଠି(ପତ୍ରିକା ଇତ୍ୟାଦି) ପ୍ରକାଶନ ସଂଖ୍ୟା/ ତାରିଖ 1 ଆନନ୍ଦ କୁମାର ମାଇତି ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଝଙ୍କାର ସେପ୍ଟେମ୍ୱର 2 ଗିରିଜା ଶଙ୍କର ମିଶ୍ର ପ୍ୟାଟରସନରେ ସ...