ନିର୍ବାଚନ କମିସନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଥମେ ଜାରି ହୋଇଥିବା ସୂଚନାରୁ ୨୦୨୪ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟଗୁଡ଼ିକରେ ଭୋଟଦାନ ହାର ଯଥେଷ୍ଟ କମ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ଜଣାପଡ଼ୁଥିଲା। ତେବେ ମେ ୨୫ ତାରିଖରେ କମିସନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଥମ ୫ଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସଂସଦ କ୍ଷେତ୍ର ଆସନ ପିଛା ମତଦାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାରି ହୋଇଥିବା ପ୍ରେସ ବିଜ୍ଞପ୍ତିରୁ ଜଣାପଡ଼ୁଛି ଯେ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ମୋଟାମୋଟି ପ୍ରାୟ ୬୬.୮ ପ୍ରତିଶତ ମତଦାନ ହୋଇଛି। ୨୦୧୯ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ମତଦାନ ହାର ୬୭.୪ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା। ସୁତରାଂ, ପାଞ୍ଚ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ଭୋଟଦାନ ହାରକୁ ବିଚାର କଲେ ମତଦାନ ମାତ୍ର ୦.୬ ପ୍ରତିଶତ ଊଣା ହୋଇଛି। ଆଗାମୀ ଦୁଇ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ମତଦାନ ତଥ୍ୟ ସାର୍ବଜନୀନ ହେଲେ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ସ୍ଥିତି ଜଣାପଡ଼ିବ। ନିର୍ବାଚନ କମିସନଙ୍କ ସୂଚନା ଅନୁସାରେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ. ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ଓ ଉତ୍ତର ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ୮୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ଭୋଟଦାନ ହୋଇଥିବାବେଳେ ବିହାର, ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଭଳି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ହାରାହାରି ମତଦାନ ୬୦ ପ୍ରତିଶତରୁ କମ୍ ହୋଇଛି। ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ତ ତାହା ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ବି ଛୁଇଁ ପାରିନାହିଁ। ଓଡ଼ିଶାରେ ହାରାହାରି ମତଦାନ ହାର ଭଲ ଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ଆସ୍କା, ବ୍ରହ୍ମପୁର, ଭୁବନେଶ୍ୱର ଭଳି କେତେକ ଆସନରେ ତାହା କମ୍ ହୋଇଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥଳେ ଭୋଟଦାନର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇପାରେ।
ବିଶ୍ଳେଷକମାନଙ୍କ ମତରେ ୨୦୧୪ ଓ ୨୦୧୯ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ପରି ଏଥରର ନିର୍ବାଚନରେ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ କୌଣସି ‘ଲହର' ବା ତରଙ୍ଗ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିନାହିଁ। ଫଳରେ କୌଣସି ଦଳକୁ ଜିତାଇବା ବା ହରାଇବା ଲାଗି ଭୋଟରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଉତ୍ସାହ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇନାହିଁ। ଅନେକ ମତଦାତା ସେମାନଙ୍କ ପସନ୍ଦ ନାପସନ୍ଦ ସମ୍ପର୍କରେ ମୁଖର ଭାବେ କହିବାରୁ ନିବୃତ୍ତ ରହି ନୀରବ ରହିବାକୁ ଉଚିତ ମଣୁଛନ୍ତି। ଏହା ମତଦାନ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ହେବାର ଅନ୍ୟତମ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ। ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ନେତାମାନଙ୍କର ଆଚରଣ, ଅର୍ଥ ଓ ବାହୁବଳର ପ୍ରାବଲ୍ୟ, ମନ ମୁତାବକ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତି ଓ ଟିକଟ ପାଇବା ଲୋଭରେ ନେତାମାନଙ୍କ ଘନଘନ ଦଳବଦଳ ଭଳି ବିଷୟକୁ ନାପସନ୍ଦ କରି ମତଦାତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନିଜ ମତ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବା ଲାଗି ବୀତସ୍ପୃହତା ଓ ଅନାଗ୍ରହ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଯୁକ୍ତି ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଉଛି ଯେ ଶାସକ ଦଳର ବିଜୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ ବୋଲି କିଛି ମତଦାତା ଆଶ୍ୱସ୍ତ ହୋଇପଡ଼ିଥିବାରୁ ସେମାନେ ଭୋଟ ଦେବା ଅକାରଣ ଓ ତଦ୍ଦ୍ୱାରା ବିଶେଷ କିଛି ଫରକ ଆସିବ ନାହିଁ ବିଚାର କରି ଭୋଟ ଦେଇନାହାନ୍ତି ।
ଗତ ଥରଗୁଡ଼ିକ ପରି ସାରାଦେଶରେ ଏଥରର ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରାୟତଃ କୌଣସି ଜାତୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନାହିଁ। ନିର୍ବାଚନ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ମନେ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଏଥର ବୋଧହୁଏ ରାମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ, ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୭୦ର ଉଚ୍ଛେଦ ଆଦି ସନ୍ଦର୍ଭ ପ୍ରମୁଖ ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରସଙ୍ଗ ହେବ। କିନ୍ତୁ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆଗେଇବା ସହ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକ ଗୌଣ ହୋଇପଡ଼ିଛି ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ଫଳରେ କୌଣସି ଜାତୀୟ ବଖାଣ (ନ୍ୟାସନାଲ ନେରେଟିଭ)ର ଅଭାବରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟ ବା ଅଞ୍ଚଳରେ ନିର୍ବାଚନ ସେହି ରାଜ୍ୟ ବା ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରସଙ୍ଗକୈନ୍ଦ୍ରିକ ଲଢ଼ାଯାଉଛି। ସହସା ଆଲୋଡ଼ନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିବା କେତେକ ବିଷୟ ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରସଙ୍ଗ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା; ଯେମିତି କି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ସନ୍ଦେଶଖାଲି, କର୍ଣ୍ଣାଟକର ପ୍ରଜ୍ଜ୍ୱଳ ରେବନ୍ନା ବା ଦିଲ୍ଲୀରେ ସ୍ୱାତୀ ମାଲିୱାଲ ଭଳି ଘଟଣା। ଏଭଳି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ହୋହଲ୍ଲା ସୃଷ୍ଟି ହେବା ଅନେକ ଭୋଟରଙ୍କୁ ହତାଶ କରିଛି ଯେଉଁମାନେ ଦରବୃଦ୍ଧି, ବେକାରି ବା ଆର୍ଥିକ ବୈଷମ୍ୟ ଭଳି ସଂଦର୍ଭ ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରସଙ୍ଗ ହେଉ ବୋଲି ଚାହିଁଥିଲେ। ଅବଶ୍ୟ କଂଗ୍ରେସ ଓ ବିରୋଧୀ ପକ୍ଷ ବେକାରି ସମସ୍ୟା, ଦରଦାମ ବୃଦ୍ଧି, ଆର୍ଥିକ ବୈଷମ୍ୟ, ସମ୍ୱିଧାନ ସୁରକ୍ଷା ଆଦି ବିଷୟଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ ଉଚ୍ଚାଟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ହେଁ ଚାଞ୍ଚଲ୍ୟ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକ ଅଧିକ ତୁମ୍ୱିତୋଫାନ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। କେତେକ ଆସନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ଯୋଗ୍ୟତା ଓ ଲୋକପ୍ରିୟତାର ଅଭାବ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଭୋଟରଙ୍କୁ ମତଦାନରୁ ନିରୁତ୍ସାହିତ କରିଛି । ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରେ ଯେଉଁଠାରେ ନିର୍ବାଚନ ଯେତେ ଅଧିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ ହେଉଛି ସେଠାରେ ମତଦାନର ହାର ସେତେ ଅଧିକ ହେଉଥିବାର ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଛି।
ଦେଶବ୍ୟାପି ଏପ୍ରିଲ ୧୯ରୁ ଜୁନ ୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସାତ ଦଫାରେ ହେଉଥିବା ଏଥର ନିର୍ବାଚନର ନାମାଙ୍କନଠାରୁ ନେଇ ଫଳଘୋଷଣା ଯାଏ ନିର୍ବାଚନୀ ଅବଧି ହେଉଛି ପ୍ରାୟ ୨ ମାସ । ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଏହି ସମୟରେ ଦେଶ ଏ ବର୍ଷର ସବୁଠାରୁ ଉତ୍ତପ୍ତ ସମୟ ଦେଇ ଗତି କରିଛି ଓ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ତାପମାନ ୪୦ ଡିଗ୍ରୀରୁ ୪୮ ଡିଗ୍ରୀ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି । ଅତ୍ୟଧିକ ତାପମାନ ଓ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ପ୍ରବାହ କାରଣରୁ ଦିଲ୍ଲୀ ସମେତ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକମାନେ ଭୋଟଦାନରୁ ନିବୃତ୍ତ ରହୁଥିବାର ଖବର ମିଳିଛି ।ଏହି କାରଣରୁ କେବଳ ଓଡ଼ିଶାରେ ନିର୍ବାଚନ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନାରେ ନିୟୋଜିତ ପୋଲିଂ ଅଧିକାରୀ ବଲାଙ୍ଗିର ଜିଲ୍ଲାର ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷକ ସୁଶୀଲ କୁମାର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଓ କଟକର ସୁଜାତା ମିତ୍ରଙ୍କ ଅକାଳ ବିୟୋଗ ହୋଇଥିବାବେଳେ ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ନିର୍ବାଚନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ଅନେକ କର୍ମଚାରୀ ଓ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ଅସୁସ୍ଥ ହୋଇପଡ଼ିଥିବାର ଖବର ମିଳୁଛି। ସେହିପରି ତଳସରା ବିଧାନସଭା କ୍ଷେତ୍ରର ଏକ ବୁଥରେ ଭୋଟଦାନ କରିବାକୁ ଯାଇଥିବା ଜଣେ ବୃଦ୍ଧା ମହିଳା ଭୋଟର ଅଂଶୁଘାତର ଶିକାର ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବାର ଅଭିଯୋଗ ହେଉଛି। କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ, ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ରାଜନୈତିକ କର୍ମୀ ଓ ସମର୍ଥକମାନେ ଅଂଶୁଘାତର ଶିକାର ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିବା ଓ ଅସୁସ୍ଥ ହେବାର ଖବରମାନ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳୁଛି। ଅଂଶୁଘାତରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ଦି’ପହରର ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ଘରୁ ନ ବାହାରିବା ଲାଗି ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଉଥିବାବେଳେ ସେହି ଏକା ସମୟରେ ନିର୍ବାଚନ କରି ଲୋକଙ୍କୁ ଭୋଟ ଦେବାକୁ ଆସିବା ଲାଗି କୁହାଯିବା ଓ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର ଉପରେ କଟକଣା ନ ଲଗାଇ ନିର୍ବାଚନୀ ସଭାଗୁଡ଼ିକରେ ହଜାର ହଜାର ଲୋକଙ୍କୁ ଠୁଳ ହେବାର ପଥ ସୁଗମ କରାଯିବା କେତେ ଦୂର ସମୀଚୀନ? ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁଁ ବର୍ଷର ଏହି ସମୟରେ ତାପମାନ ଅସହନୀୟ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ସହ ବାତ୍ୟା (ଏଥର 'ରେମାଳ') ଭଳି ପ୍ରାକୃତିକ ଦୁର୍ବିପାକ ଅଧିକ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଥିବାରୁ ଭବିଷ୍ୟତରେ ନିର୍ବାଚନ ତାରିଖ ବସନ୍ତ ଋତୁରେ କରାଯିବାର ଔଚିତ୍ୟ ସପକ୍ଷରେ ମତ ପ୍ରକାଶ ପାଇଲାଣି। ପ୍ରକାଶ ଥାଉ କି ୨୦୧୯ ମସିହା ମେ ମାସ ୩ ତାରିଖରେ ‘ଫନି’ ବାତ୍ୟା ଓଡ଼ିଶା ଓ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ପ୍ରଳୟ ଘଟାଇଥିଲା। ସୌଭାଗ୍ୟକୁ ସେହି ବର୍ଷ ଓଡ଼ିଶାରେ ଏପ୍ରିଲ ୨୯ ସୁଦ୍ଧା ନିର୍ବାଚନ ସରିଯାଇଥିଲା । ଏଥର ମେ ୨୬ରେ ହୋଇଥିବା ‘ରେମାଳ’ ବାତ୍ୟା ପଡ଼ୋଶୀ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ବ୍ୟାପକ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ଘଟାଇଛି, ଯେଉଁଠି ନିର୍ବାଚନ ସରିନାହିଁ।
ଦେଶରେ ୨ ମାସରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରଚାର ଲାଗିରହିବା ବାତାବରଣକୁ ଯେଉଁ ଭଳି କଳୁଷିତ କରିଛି ତାହା ଅନେକଙ୍କ ପାଇଁ ବିରକ୍ତିର କାରଣ ହୋଇଛି। ଟିଭି ଖୋଲିଲେ କେବଳ ସେହି ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାରର ଆଲୋଚନା, ଆକ୍ଷେପ ଓ ପ୍ରତି ଆକ୍ଷେପ ଶୁଣି ଶୁଣି କିଛି ମତଦାତା ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରତି ବୀତସ୍ପୃହ ହୋଇପଡ଼ୁଛନ୍ତି । ଏହାକୁ ‘ନିର୍ବାଚନ କ୍ଳାନ୍ତି’ (ଫେଟିଗ୍) ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି । ହୋଇପାରେ, ମତଦାନ ହାର କମ୍ ହେବାର ଇଏ ବି ଏକ କାରଣ । ନିର୍ବାଚନ କମିସନ ଚାହିଁଥିଲେ ପ୍ରତି ଦଫାରେ ହାରାହାରି ୧୩୫ଟି ଲେଖାଏଁ ଆସନରେ ନିର୍ବାଚନ କରି ପୂରା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ମାସକ ମଧ୍ୟରେ ଶେଷ କରିପାରିଥାନ୍ତେ । ଆମ ପଡ଼ୋଶୀ ରାଜ୍ୟ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ଯଦି ୧୭୫ଟି ବିଧାନସଭା ଆସନ ଓ ୨୫ଟି ଲୋକସଭା ଆସନ ଲାଗି ଗୋଟିଏ ଦଫାରେ ନିର୍ବାଚନ ସମ୍ପନ୍ନ ହୋଇପାରୁଛି, ତେବେ ୧୪୭ ବିଧାନସଭା ଓ ୨୧ଟି ଲୋକସଭା ଆସନ ଥିବା ଓଡ଼ିଶାରେ ଚାରି ଦଫାର ନିର୍ବାଚନ କାହିଁକି? ପ୍ରଲମ୍ୱିତ ନିର୍ବାଚନ ହୁଏତ କିଛି ରାଜନୈତିକ ଦଳଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥରେ ହୋଇପାରେ, ହେଲେ ତାହା ଦେଶ ଅବା ମତଦାତାଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥରେ କଦାପି ନୁହେଁ।
ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ତୁଳନାରେ ବିହାର ଓ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରେ ମତଦାନ ହାର କମ୍ ହୋଇ ୬୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ତଳେ ରହିବାର ଏକ ବଡ଼ କାରଣ ହେଉଛି ଏହି ରାଜ୍ୟଦ୍ୱୟରୁ ଅନେକ ଲୋକ ବାହାର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ କାମ କରୁଛନ୍ତି। ସେହି ଏକା କାରଣରୁ ସେଠାରେ ମହିଳା ମତଦାତାଙ୍କ ମତଦାନ ହାର ପୁରୁଷଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ହେଉଛି। ଓଡ଼ିଶାରେ ବିଭିନ୍ନ ସଂସଦୀୟ କ୍ଷେତ୍ରର ମତଦାନ ହାରକୁ ପର୍ୟ୍ୟାଲୋଚନା କଲେ ପ୍ରାୟ ଅଧିକାଂଶ ଆସନରେ ମତଦାନ ହାର ୭୪ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ହୋଇଥିବାର ଜଣାପଡ଼ୁଛି। କେବଳ ଆସ୍କା ଓ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଆସନରେ ତାହା ପ୍ରାୟ ୧୦ ପ୍ରତିଶତ କମ୍ ହୋଇ ଯଥାକ୍ରମେ ମାତ୍ର ୬୩ ଓ ୬୫ ପ୍ରତିଶତ ହୋଇଛି। ଏହି ଅଞ୍ଚଳରୁ ଅନେକ ଲୋକ ସୁରତ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କରେ କାମ କରୁଥିବାରୁ ଏଠାରେ ମତଦାନ ପ୍ରତିଶତ କମ୍ ହୋଇଥାଇପାରେ। ତେବେ ବାହାର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ସର୍ବାଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ଦାଦନ ଶ୍ରମିକ ଭାବେ କାମ କରୁଥିବା କଳାହାଣ୍ଡି ଓ ବଲାଙ୍ଗିର ସଂସଦୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମତଦାନ ହାର ୭୮ ପ୍ରତିଶତ ହେବା ଅନେକଙ୍କୁ ବିସ୍ମିତ କରିଛି। ଏହାର କାରଣ କ'ଣ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ ଅନଗ୍ରସରତା ବିରୋଧରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳ ମତଦାନ କରିବାକୁ ଦାଦନ ଶ୍ରମିକମାନେ ବହୁଳ ଭାବେ ନିଜ ନିଜ ଅଞ୍ଚଳକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରି ଭୋଟ ଦେଇଛନ୍ତି ବୋଲି ବୁଝିବାକୁ ହେବ! ମହାନଗରଗୁଡ଼ିକରେ ରହୁଥିବା ଶିକ୍ଷିତ ତଥା ଉଚ୍ଚ ଓ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରର ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମତଦାନ ପ୍ରତି ଉଦାସୀନତା ସେଠାରେ ମତଦାନ ହାର କମ ହେବାର କାରଣ ହୋଇଥାଏ। ତେବେ ଭୁବନେଶ୍ୱର ପରି ସହରଗୁଡ଼ିକରେ କିଛି ମତଦାତାଙ୍କ ନାମ ଭୋଟର ତାଲିକାରେ ସେମାନଙ୍କ ଗାଁରେ ଓ ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଅଛି। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ଗାଁରେ ଭୋଟ ଦେବାକୁ ଉଚିତ ମନେ କରୁଛନ୍ତି। ଭୋଟର ପରିଚୟ ପତ୍ରକୁ ଆଧାର କାର୍ଡ ସହ ସଂଯୁକ୍ତ କରାଗଲେ ପ୍ରକୃତ ଭୋଟରଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସପାଆନ୍ତା। ଏହା ଜାଲ୍ ମତଦାନକୁ ରୋକିବା ସହ ମତଦାନ ହାର ବୃଦ୍ଧିରେ ମଧ୍ୟ ସହାୟକ ହୁଅନ୍ତା।
ପ୍ରାର୍ଥୀ ଚୟନବେଳେ ଅର୍ଥବଳ ଓ ବାହୁବଳକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଉଥିବାରୁ ଭଲ ଲୋକମାନେ କ୍ରମଶଃ ନିର୍ବାଚନରୁ ଦୂରେଇ ଯାଉଛନ୍ତି ବା ଦୂରେଇ ଯିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଛନ୍ତି । ଏଥିସହିତ ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧି ଓ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ନୀତିହୀନ ଓ ବିଚାରଧାରାବିହୀନ ଆଚରଣ ମତଦାତାଙ୍କୁ ଅତିଷ୍ଠ କରୁଛି। ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଅଧିକାଂଶ ଆସନରେ ମତଦାନ ହାର ୬୦ ପ୍ରତିଶତରୁ କମ୍ ହେବା ସମ୍ଭବତଃ ତା’ର ଏକ ପ୍ରତିଫଳନ। ସେଠାରେ ଉଭୟ ଶିବସେନା ଓ ଏନସିପି ଦଳକୁ ଦୁଇଭାଗ କରି ଯେଉଁଭଳି ଭାବେ କ୍ଷମତା ଦଖଲ କରାଗଲା, ତାହା ସେଠାକାର ମତଦାତାଙ୍କୁ ବିଷଣ୍ଣ କରିଥିବା ସମ୍ଭବ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ମତଦାନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ପ୍ରତି ବିମୁଖ କରିଥିବ। ପୁଣି ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି ଯେ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ମତଦାତାଙ୍କ ନିର୍ଣ୍ଣୟକୁ ଅବଜ୍ଞା କରି ବିଧାୟକ ଓ ସାଂସଦଙ୍କ କିଣାବିକା ମାଧ୍ୟମରେ ଜନମତକୁ ଓଲଟାଇ ଦିଆଯାଉଛି ଯଦ୍ଦ୍ୱାରା ମତଦାତା ନିଜକୁ ପ୍ରତାରିତ ହେଲା ପରି ମନେ କରୁଛି। ଏଭଳି ଘଟଣା ବାରମ୍ୱାର ଘଟିଲେ ସେ ନିଜକୁ ଅପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ମନେ କରି ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ବୀତସ୍ପୃହ ହୁଏ ଓ ମତଦାନରୁ ବିରତ ରହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୁଏ। ନିର୍ବାଚନ ପରେ ମତଦାତାଙ୍କ ନିର୍ଣ୍ଣୟକୁ ଅବଜ୍ଞା କରି ବିଧାୟକ ଓ ସାଂସଦଙ୍କ କିଣାବିକା ମାଧ୍ୟମରେ ସରକାର ଗଠନ କରାଗଲେ ବି ମତଦାତାମାନେ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ବୀତସ୍ପୃହ ହୋଇଥାନ୍ତି, ଯାହା ଯେ କୌଣସି ଦେଶ ଲାଗି ବିପଜ୍ଜନକ ନିଶ୍ଚୟ। ଏଭଳି କିଛି କାରଣ ସମ୍ଭବତଃ ଭୋଟଦାତାମାନଙ୍କୁ ଭୋଟଦାନ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ଯିବାରୁ ନିରୁତ୍ସାହିତ କରୁଥିବ, ନ ହେଲେ ଦେଶରେ ନିର୍ବାଚନକୁ ନେଇ ଉଚ୍ଚାଟର ସ୍ତର ଯାହା, ସେଥିରେ ମତଦାନ ହାର କମ ହୁଅନ୍ତା ନାହିଁ । ତେଣୁ ଗଣତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତି ଜନତାଙ୍କ ଆସ୍ଥା ବଜାଏ ରଖିବା ଲାଗି ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଯତ୍ନବାନ୍ ହେବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ନିର୍ବାଚନ ସ୍ୱରୂପ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ବିଶାଳ ପର୍ବରେ ମତଦାତାମାନେ କିପରି ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ଆଗ୍ରହର ସହିତ ଭାଗ ନେଇପାରିବେ ସେ ଦିଗରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନିର୍ବାଚନ କମିସନଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତେ ଅଧିକ ଆନ୍ତରିକତା ଓ ତତ୍ପରତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବେ ବୋଲି ଆଶାକରାଯାଉ।
Comments
Post a Comment